خطبه اول: 94/4/5

توصیه به تقوی:

قال علی(ع): وَرَعُ الْمُؤْمِنِ يَظهَرُ في عَمَلِهِ، وَرَعُ الْمُنافِقِ لا يَظهَرُ إلاّ عَلى لِسانِهِ؛

پرهيزكارى مؤمن در رفتارش آشكار مى‏شود و پرهيزكارى منافق جز در زبانش ظاهر نمى‏شود. غررالحكم، 10129 و 10130

موضوع: وقف یگانه راهکار تداوم حیات و زندگی

ماندگاری و جاودانه شدن از اولین خواسته های بشریت است که به طور فطری در نهاد بشر وجود دارد ، و از آغاز وجود ، همیشه به دنبال این بود که راهکاری برای ماندگاری و جاودانه شدن خود پیدا کند، تلاش می کرد تاکاری کند که نام و یادش همیشه زنده باشد اگرچه جسم او در خاک نهان گردیده باشد.

وقف یکی از راهکارهای مهم و اساسی بود که قبل از  اسلام نیز انسان به آن دست یافت و اندیشه وقف را در سر پروراند، اما با نزول دین اسلام اینی اندیشه از اندیشه انسانی به اندیشه الهی و توحیدی و اسلامی تبدیل گردید و به عنوان یه قانون از قوانین اسلامی و دینی در آمد و تا به امروز در جامعه تبلور دارد ، و هرچه از عمر آن می گذرد نیاز انسان و جامعه به آن بیشتر احساس می گردد.

از این رو می توان مدعی شد که نهاد وقف همزاد با انسان است و ریشه در دنیا و آخرت انسان دارد و در میان تمام جوامع انسانی صرف نظر از نوع عقاید و گرایش های مذهبی تمایل به انجام کار های خیر و باز کردن گره از مشکلات دیگران وجود دارد.

قرآن کریم نیز این موضوع را مورد توصیه و تاکید قرار داده است و در آیاتی متعدد و مرتبط با موضوع به بیان شیوه های گوناگون آن پرداخته است.

وقف بالاترین نوع نیکوکاری و باقیات صالحات.

برخي مفاهيم در برخی آیات مورد تأکيد است که دلالت بر وقف مي‌نمايد. به ويژه اين آيات با وقف سنخيت تمام عيار دارند:

 «لَنْ تَنالُوا الْبِرَّ حَتَّي تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ يعني هرگز به مقام نيکوکاران نخواهيد رسيد مگر آن که از آنچه دوست داريد در راه خدا انفاق کنيد.
با توجه به اينکه ماهيت وقف هم نيکوکاري و برّ است که به شکل بخشش و ايثار (انفاق) ادا و اجرايي مي‌شود، از اين رو اين آيه با وقف انطباق کامل دارد.
در آيه ديگر آمده: الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلاً. کهف: 46.

 يعني کارهاي شايسته ماندگار نزد پروردگارت از نظر پاداش بهتر و اميد آن بيشتر است.
از آنجا که ماهيت وقف، تداوم و ماندگاري و ابديت است، از اينرو مي‌توان گفت يکي از مصاديق باقيات صالحات وقف است.

وقف بهترين وسیله قرض دادن به خدا

و اقرضوا الله قرضاً حسناً و ما تقدموا لانفسکم من خير تجدوه عند الله هو خيراً و اعظم اجراً. سوره مزمّل20.

در راه خدا قرض الحسنه بدهيد و هر آن چه از کارهاي خير که براي خود پيش انديشي کنيد، آن را بهتر و بزرگ تر نزد خداوند خواهيد يافت.
چنان چه منظور از  قرضاً حسناً هر کار خيري باشد، وقف مي تواند يکي از مصاديق آن باشد؛ چنان که از مصاديق خير نيز مي تواند به شمار رود؛به همين دليل در برخي از کتب آيات الاحکام، اين آيه در شمار آيات مربوط به وقف ذکر شده.
افزون بر آيه ي ياد شده، آيات ديگري که درباره ي قرض هستند، با همان استدلال مي توانند درباره ي وقف نيز باشند؛ از جمله من ذالذي يقرض الله قرضاً حسناً«؛ البقره، 245و الحديد، 11.

ان تقرضوا الله قرضاً حسناً يضاعفه لکم. التغابن، 17.

ان المصدقين و المصدقات و اقرضوا الله قرضاً. الحديد، 18.

وقف سنبلی از صدقه جاریه

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله :

إذا ماتَ الإنسانُ انقَطَعَ عَمَلُهُ إلاّ مِن ثَلاثٍ : إلاّ مِن صَدَقَةٍ جاريَةٍ أو عِلمٍ يُنتَفَعُ بِهِ أو وَلَدٍ صالِحٍ يَدعُو لَهُ. ميزان الحكمه ، ح 14287 

با مرگ انسان ، رشته عملش قطع مى‏شود ، مگر از سه چيز : صدقه جارى (وماندگار) ، دانشى كه مردم از آن بهره‏مند شوند ، و فرزند نيكوكارى كه برايش دعا كند .

تشویق اسلام به مشارکت در وقف

امام علی (ع) می‏فرماید: و من ارتقب الموت سارع الی الخیرات.

 و آن کس که مرگ را انتظار می‏کشد، در نیکی‏ها شتاب می‏کند.»

بزرگان دین اسلام همواره می‏کوشیدند مردم را با زندگی ابدی آشنا، و آمادگی لازم را برای کار خیر و نیکوکاری در فکر و ذهنشان ایجاد کنند: من أعطی درهما فی سبیل الله کتب الله له سبعمائة حسنة؛

هر کس یک درهم در راه خدا ببخشد، خداوند هفت‏صد حسنه به او می‏دهد.

امام على عليه‏السلام : الصَّدَقَةُ و الحَبسُ ذَخيرَتانِ فَدَعُوهُما لِيَومِهِما. دعائم الإسلام ، ج2 ، ص340 

صدقه و وقف دو ذخيره‏اند ، آنها را براى روز خودشان (قيامت) وانهيد .

وقف در سیره پیامبر و حضرات معصومین(ع)

1 - امام صادق عليه‏السلام : تَصَدَّقَ رَسُولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بِأموالٍ جَعَلَها وَقفا ؛ ‏

پيامبر خدا اموالى را صدقه داد و آنها را وقف كرد . دعائم الإسلام ، ج2 ، ص 341.

2 - مخيريق از قبيله ثعلبه بن فطيون توانگرترين مرد از  بني قينقاع و از احبار يهود و آگاهان به احکام تورات بود. وي با آنکه از روي صفات و نشانه‌هاي پيامبر خدا (ص) به پيامبري آن حضرت پي برده بود؛ از دين خويش که بدان خو گرفته بود، دست برنمي‌داشت. با اين حال ـ و با آنکه همچنان بر دين يهود بود ـ روز شنبه که جنگ احد آغاز شد پيش يهوديان آمد و به آنان گفت: به خدا سوگند، شما خود مي‌دانيد که بر شما فرض است که محمد را ياري دهيد. يهوديان به او پاسخ دادند که امروز شنبه است. مخيريق گفت: ديگر شنبه‌اي در کار نيست، و آن گاه سلاح برگرفت و در احد به پيامبر خدا (ص) پيوست. وي پيش از آنکه آهنگ احد کند به محمد بن مسلمه، سلمه بن سلامه و خويشان خود وصيت کرد: اگر من امروز کشته شدم، دارايي من در اختيار محمد خواهد بود تا بنابر رهنمود خدا در هر راه که خواهد صرف کند. هنگامي که جنگ به پايان رسيد و مسلمانان شهدا را به خاک مي‌سپردند، مخيريق را در حالي که چند زخم خورده بود کشته يافتند. وي را در گوشه گورستان مسلمانان دفن کردند. پیامبر در حق او فرمود: مخيريق بهترين يهودي بود.
دارايي مخيريق را که پيامبر (ص) وقف فرمود، هفت نخلستان (حوائط سبعه) به اين شرح ذکر کرده‌اند: 1ـ مِيثَب يا مَيثب 2ـ صافيه 3ـ دَلال 4ـ حُسني 5ـ بُرقه يا بَرقه 6ـ اَعواف 7ـ مشربه ام ابراهيم. همين منابع، بخش عمده موقوفات پيامبر (ص) را در مدينه همين هفت نخلستان دانسته اند.
مطابق گزارش ابن شبّه، عمر توليت اين املاک را در زمان خلافت خويش به علي (ع) و عباس سپرد، به اين شرط که مطابق مفاد شروط وقف که پيامبر (ص) تعيين فرموده بود عمل کنند؛ يعني با حفظ عين موقوفه، نفقه سالانه خاندان پيامبر (ص) پرداخت شود و آنچه از درآمد باقي مي‌ماند در راه خدا صرف شود. اين شيوه در دوران خلافت عثمان نيز ادامه يافت و بعدها توليت آن به عهده حسن بن علي (ع)، سپس حسين بن علي (ع) و آنگاه در اختيار علي بن حسين (ع) و حسن بن حسن و سپس زيد بن حسن بود.
سپس توليت اين اوقاف بر عهده عبدالله بن حسن مثنّي (معروف به عبدالله محض) بود تا آنکه بني عباس به قدرت رسيدند و اين اوقاف را از دست بني الحسن (علويان) به در آوردند. گاه گفته شده که عباس ـ عمّ پيامبر ـ در روزگار خلافت عثمان از سهم خويش اعراض کرده بود.

3 - عایشه می‏گوید: روزی گوسفندی را ذبح و تقسیم کردند. پیامبر از من پرسید: از گوسفند چه باقی مانده است؟ گفتم: «مابقی منها الا کتفها؛ فقط یک سر دست از آن باقی مانده است.»

پیامبر (ص) فرمود: «بقی کلها غیر کتفها؛ اتفاقا همه باقی مانده، غیر این یکی که می‏خوریم و از دست می‏رود»

امام علی (ع)فرمود: «جودوا بما یفنی تعتاضوا عنه بما یبقی؛ آن‏چه را از دست می‏رود ببخشید تا در عوضش آن‏چه را می‏ماند دریافت کنید.»

موقوفه امام علی(ع) از سهم خود از بیت المال در مسیر حجاج و در راه ماندگان

امام صادق عليه‏السلام: قَسَمَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله الْفَيءَ فَأصابَ عَلِيّا أرضٌ فَاحتَفَرَ فِيها عَينا فَخَرَجَ مِنها ماءٌ . . . فَقالَ : هِيَ صَدقَةٌ بَتّا بَتْلاً في حَجيجِ بَيتِ اللّه‏ِ و عابِرِ سَبيلِهِ لاتُباعُ و لاتُوهَبُ و لاتُورَثُ ؛
پيامبر خدا غنايم را تقسيم كرد . قطعه زمينى به على رسيد . على در آن زمين چشمه‏اى حفر كرد و چشمه به آب رسيد . . . حضرت فرمود : «اين صدقه (و وقفى) است كه آن را به طور قطعى (از ملك خويش) جدا كردم و به حاجيان خانه خدا و در راه‏ماندگان حجّ، مخصوص گردانيدم ؛ نه فروختنى است ، نه بخشيدنى و نه ارث بردنى .  تهذيب الأحكام ، ج9 ، ح 148

وقف عزاداری در سیره معصومان(ع)

عن مهران بن محمد قال سمعت ابا عبدالله (ع): اوصی ان یناح علیه سبعة مواسم فاوقف لکل موسم مالا ینفق.

مهران بن محمد می گوید: شنیدم امام صادق (ع) وصیت فرمودند که در هفت موسم (هفت سال در ایام حج) برایش تعزیت‏داری کنند و برای هر سالی مالی را وقف کرد، که صرف و خرج آن شود.).

رایج بودن سنت وقف در میان یاران پیامبر اسلام:

جابر بن عبدالله انصاری گفته است: لم یکن من الصحابة ذو مقدرة الا وقف وقفا؛ در صدر اسلام هیچ صحابی توانمندی نبود، مگر این که بخشی از مالش را وقف کرد.

خطبه دوم: 94/4/5

توصیه مجدد به تقوی:

مناسبتها:

1 – روز ششم تیر ماه برابر با دهم ماه مبارک رمضان سالروز وفات حضرت خديجه(س) (3 سال قبل از هجرت)

و سالروز سوء قصد به حضرت آيت‏الله خامنه‏اي، رئيس جمهور وقت در مسجد ابوذر تهران توسط منافقين (1360 ه. ش)‏

بانوي پاكدامن و عاشق دلباخته پیامبر(ص)از دوره جاهلی تا اسلام

مهمترين ويژگي و ارزشمندي انسان پاكدامني او است چرا كه در قالب پاكدامني مي توان به ساير ارزش ها نيز دست يافت.

حضرت خديجه با وجود اينكه بخش عمده اي از زندگي اش در دوران جاهليت سپري گرديده كه در آن عصر و زمان از پاكدامني و عفت و توجه به ارزشهاي معنوي الهي خبري نبوده ولي در همان دوران نيز او به پاكدامني شهره بوده و اشتهار به سلامت نفس و طهارت روح داشته است اين نكته تا جايي مشهور بوده كه پاكدامني وي عامل ايجاد لقبي مناسب رفتار وي براي او شد چرا كه او را طاهره لقب دادند. «و كانت تُدعي في الجاهلّية بالطّاهره لشدّة عفافها و صيانتها.        سير اعلام النبلاء، ج2، ص111

محبت و علاقه مندي خديجه به پيامبر اعظم(ص):

از آن جهت كه خديجه داراي شخصيتي معنوي است و معنويت را عامل اصلي رشد انسان در همه ابعاد حتي خانواده مي داند در انديشه وي همه سعادت و خوشبختي در ارتباط با فرستاده خدا است، و لذا در جمله اي محبت و علاقه مندي خود را نسبت به آن فرستاده الهي چنين بيان مي دارد: «سَعِدَتْ مَنْ تُكونُ لِمحمّدٍ قرينةً، فانّه يُزيِّنُ صاحِبَه. خوشبختي نصيب زني است كه همسر محمد(ص) گردد، زيرا محمد براي وي مايه افتخار است.بحار، ج16، ص23

حضرت خديجه پس از ازدواج نيز در فرصت‏هاى مناسب به همسر گرامى خويش ابراز علاقه و محبت مى‏كرد او در قالب اشعارى زيبا درباره آنحضرت آنچه در دلش مي گذشت را چنين ابراز مى‏دارد:

فلو اننى امشيت فى كل نعمة
ودامت لى الدنيا وملك الاكاسرة
فما سويت عندى جناح بعوضة
اذا لم يكن عينى لعينك ناظرة .
اگر تمام نعمت‏هاى دنيا و سلطنت‏هاى پادشاهان را داشته باشم و ملك آن‏ها هميشه از آن من باشد، به نظر من به اندازه بال پشه‏اى ارزش ندارد زمانى كه چشم من به چشم تو نيفتد.  بحار الانوار: ج 16 ص 52.

خداوند وجود مقام معظمر رهبری را ار حادثه ششم تیر برای نظام امروز نگاه داشت.

بيانات بسيار مهم و صريح رهبر معظم انقلاب اسلامي در جمع مسؤولان و كارگزاران نظام اسلامي در ششمين روز از ماه مبارك رمضان، يكي از مسائل مهم هفته جاري است كه بايد مورد تحليل و دقت نظر قرار گيرد. اين بيانات مهم را مي‏توان علاوه بر مباحث اخلاقي و توصيه‏هاي بسيار مهم ديني ايشان به همه مسؤولان و مردم براي بهره بردن از بركات ماه مبارك رمضان، در يك دسته‏بندي كلي شامل دو بخش اساسي دانست. يك بخش از بيانات رهبر معظم انقلاب به بحث از مسأله مهم هسته‏اي و نكات بسيار مهمي در اين‏باره اختصاص داشت و بخش ديگري از اين سخنان مهم به مسأله مديريت كلان كشور، اقتصاد مقاومتي، توجه به درون و چالش‏هاي كنوني اداره كشور و چگونگي رفع آن‏ها مربوط مي‏شد.

در بخش اول، رهبر معظم انقلاب به بيان 7 محور اصلي پرداختند:

1. وحدت ملي در مسأله هسته‏اي؛

2. ايران اسلامي‏ به‏دنبال توافق خوب و مخالف توافق بد؛

 3. بيان صريح خطوط قرمز هسته‏اي و تكذيب يك شايعه و دروغ؛

4. سابقه مسأله مذاكره با آمريكا و بدعهدي و زياده‏خواهي آمريكا؛

 5. نياز دولت آمريكا به مذاكرات و هدف اصلي آمريكا در مذاكرات و تلاش‏هايش نابودي صنعت هسته‏اي ايران؛

6. حمايت از تيم مذاكره‏كننده هسته‏اي؛

ايشان بيان داشتند: «اين تيم، با غيرت ملي و دقت كامل و با قصد باز كردن گره و پيش بردن كار كشور، در مقابل تعداد كثير مذاكره‏كنندگان طرفهاي مقابل، مشغول تلاش است و انصافاً با شجاعت، مواضع را بيان و دنبال مي‏كند..

البته این تعابیر ارزشمند مقام معظم رهبری مسئولیت آفرین نیز هست که باید مراقبت فراوانتری نیز از خود نشان دهند.

 7. توصيه‏ها و تذكراتي به منتقدان تيم هسته‏اي.

در این بخش نیز بیان فرمودند که انتقاد آسان است اما کار کردن در میدان سخت، لذا هم باسید انتقاد کرد و هم حمایت نمود.

آنهایی که بی حد و مرز تعریف می کنند و یا بی حد مرز انتقاد می کنند هر دو خطا می روند.

در بخش دوم، رهبر معظم انقلاب اسلامي به بيان 5 محور اصلي پرداختند كه عبارتند از:

1. اقتصاد مقاومتي و توجه به داخل (مردم مقاوم و اهل ايستادگي هستند)؛

 2. نياز كشور به مديريت جهادي؛

 3. تنها راه پيشرفت، ايستادگي و پافشاري بر مباني و اصول است؛

 4. اصل بودن همدلي و همزباني و لزوم پرهيز از حاشيه‏سازي؛

5. چالش بزرگ كشور ما سهل انگاري در عمل و ساده و سطحي نگريستن به مسائل است.

رهبر فرزانه انقلاب امام خامنه‏اى(مدظله‏العالى) در سخنان مورد بحث به‏روشنى آنچه كه آمريكا از جريان مذاكرات دنبال مى‏كند را بيان فرمودند كه به‏حق نگاه كارشناسى و دقيق در اين حوزه منظور مى‏گردد. ايشان فرمودند: «هدف اصلى آمريكا ريشه‏كن‏كردن صنعت هسته‏اى در ايران است، آنان به‏دنبال حذف ماهيت هسته‏اى در ايران هستند، قصد دارند نگذارند فن‏آورى و صنعت هسته‏اى در ايران جريان داشته باشد و لذا قصد برداشتن تحريمها را هم به‏طور كامل ندارند. از اين‏روى ملت شريف ايران حق دارد با ترديد و عدم اعتماد به طرفهاى غربى مذاكره‏كننده هسته‏اى در 1+5 نگاه كند. البته چنان‏كه گفتيم دولت فعلى آمريكا نياز به اين مذاكرات و توافقات حاصله در هر سطح و ميزاني دارد و اين امر را پيروزى براى خود آن‏هم پيروزى در برابر انقلاب و ملتى كه داعيه استقلال و عزت و پرچمدارى بيدارى اسلامى را دارد و به فضل الهى با در دست داشتن پرچم وحدت امت اسلام مى‏رود تا با تقويت جبهه مقاومت و رشد بيدارى اسلامى، جبهه عظيم امت واحده اسلامى را در برابر تماميت‏خواهان و زياده‏طلبان سلطه‏گر جهان قوت و شورى عاشورايى ببخشد و زمينه را براى قيام آخر و دولت عدل مهدوى^(عج) فراهم سازد. ان‏شاءالله.

2 – روز هفتم تیر ماه سالروز شهادت مظلومانه آيت‏الله دكتر بهشتي و 72 تن از ياران حضرت امام خميني(ره) با انفجار بمب توسط منافقين در دفتر مركزي حزب جمهوري اسلامي (1360 ه.ش)

و روز قوه قضائيه

در شامگاه هفتم تيرماه 1360 با انفجار يك بمب قوى توسط منافقين در سالن اجتماعات حزب جمهورى‏ اسلامى واقع در سرچشمه تهران، فاجعه بزرگى رخ داد كه در آن 72 تن از بهترين فرزندان ايران اسلامى به شهادت رسيدند و عده‏اى نيز مجروح شدند. آيت الله سيد محمد حسينى بهشتى عالم مجاهدى كه در آن زمان رئيس قوه قضائيه بود در اين فاجعه به شهادت رسيد.

نقش او درتدوين قانون اساسى‏

در ميان خدمات شهيد مظلوم آيت الله بهشتى تدوين قانون اساسى جمهورى اسلامى و ترويج تفكر تشكيلاتى در جامعه انقلابى ايران اسلامى از ارزش و اهميت فوق العاده‏اى برخوردار هستند. قانون اساسى جمهورى اسلامى كه خون‏بهاى دهها هزار شهيد راه تحقق آرمانهاى اسلامى در ايران است در عين حال كه نتيجه تلاش خبرگان برگزيده ملت است بيش از همه مرهون دورانديشى‏ها و تدبير شهيد مظلوم آيت الله بهشتى مى‏باشد. ارائه نظريات دقيق درباره جزء جزء قانون اساسى همراه با بيانات مستدل از سوى شهيد بهشتى و هم‏چنين قدرت و تدبير فوق‏العاده‏اى‏ كه ايشان در اداره مجلس خبرگان قانون اساسى از خود بروز دادند، سبب شد كه ايشان تعيين‏كننده‏ترين نقش را در تدوين و تصويب قانون اساسى جمهورى اسلامى داشته باشند. دقيقاً به همين جهت بود كه بيشترين دشمنى دشمنان داخلى و خارجى انقلاب اسلامى عليه شهيد مظلوم آيت الله بهشتى از هنگامى آغاز و ابراز شد كه ايشان نقش كارساز خود را در مجلس خبرگان قانون اساسى جمهورى اسلامى نشان دادند. دشمن به‏خوبى مى‏دانست كه اگر اين قانون اساسى به تصويب و تثبيت برسد ديگر نمى‏تواند انقلاب را به انحراف بكشاند. به همين جهت پيش از آن‏كه كار تدوين قانون اساسى به پايان برسد دشمن حملات تند همراه با تهمت و افتراى خود را متوجه شهيد مظلوم آيت الله بهشتى‏كه نقش تعيين‏كننده‏اى در تدوين و تصويب اين قانون داشت نمود تا بلكه بتواند از به انجام رسيدن اين امر مهم جلوگيرى به‏عمل آورد.

3 – روز هشتم تیر ماه سالروز بمباران شيميايي سردشت (1366 ه ش) / روز مبارزه با سلاح‏هاي شيميايي و ميكربي‏.

4 – روز یازدهم تیرماه برابر با 15 رمضان سالروز ميلاد فرخنده  كريم اهل‏بيت(ع) حضرت امام حسن مجتبي(ع) (3 ه.ق) / روز اكرام‏

و سالروز شهادت آيت‏الله صدوقي «چهارمين شهيد محراب» توسط منافقين (1361 ه.ش)‏