دولت مهدوي

بخش هاي ساختاري و رفتاري

به کوشش

سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری




مهدويّت و اعتقاد به امام زنده غايب، مبتنى بر پايه‏هاى محكمى است كه برخاسته از برهان‏هاى عقلى و نقلى مى‏باشد، به طورى كه يكى از مهمّ‏ترين اعتقادات اساسى مشترك ميان اديان سه گانه اسلام، يهوديّت، و مسيحيّت به شمار آمده است.

 پيروان اديان سه گانه بر اين باور اتّفاق نظر دارند كه آينده‏ى نهايى مسير زندگى خاكى، به سوى استقرار معنويّت، عدالت اجتماعى و نابودى ظلم و ستم و انحراف است. زيرا اين يك واقعيّتى است كه در كتاب‏هاى آسمانى پيشينيان بدان وعده داده شده است، و قرآن كريم نيز به وعده آنان اشاره نموده است وَ لَقَدْ كَتَبْنَا فِى الزَّبُورِ مِن‏م بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِىَ الصَّلِحُونَ.  سوره انبياء، آيه 105. ، يعنى در حقيقت، در زبور پس از تورات نوشتيم كه زمين را بندگان شايسته ما به ارث خواهند برد.

امّا آنچه مسلم است اينكه وارث زمين گرديدن انسانهاى شايسته تنها با تشكيل حكومت و ايجاد يك حاكميت جهانى و عمومى و با تمركز در رهبرى اين جامعه به وقوع خواهد پيوست و محقق خواهد شد و در غير اين صورت اين وعده قرآنى كه در حقيقت وعده همه كتب آسمانى پيشين است محقق نخواهد شد.

 از اين رو بسيار ضرورى است كه مقدارى در باره شيوه تشكيل حكومت و رفتارهاى سازمانى آن بحث و بررسى شود، و جامعه اى كه هميشه منتظر آن مدينه فاضله و شهر امن است، از آينده مورد انتظار خود خبرهاى بيشترى و  مستندترى داشته باشد تا در صورت وقوع با يك سرى حوادث غير مترقبه مواجه نشود، و به نظر مى‏رسد چنانچه در برخى روايات و احاديث مشاهده مى‏شود كه برخى انسانها در مواجهه با امام عصر و حاكم آن شهر امن، به انكار وجود آن حضرت روى مى‏آورند، و مى‏گويند شما آن شخصيت موعود نيستيد، شايد به خاطر عدم آشنايى و عدم آمادگى براى پذيرش چنان حكومتى با چنان حاكمى باشد كه انتظار چنان رفتار حكومتى و سازمانى را از آن حضرت ندارند، از اين رو در اين نوشتار قدرى به ساختارها و رفتارهاى سازمانى دولت مهدوى و رهبرى آن شهر امن و مدينه فاضله خواهيم پرداخت.

 

ويژگي هاي دولت مهدوي:

دولت مهدوي آخرين دولت ها:

امام صادق  فرمود:دولت ما اهل البيت آخرين دولت ها خواهد بود و هيچ گروهي نبوده مگر اينكه پيش از ما از دولت خود بهره مند گرديده اند و علت قرار گرفتن د ر دولت آخرين بدين جهت است كه اتمام حجت بر همگان باشد و وقتي سيره و شيوه حكومتي ما را در دولت مهدوي مشاهده مي كنند نگويند چنانچه ما نيز به حكومت مي رسيديم همچنان رفتار مي كرديم و به عدالت عمل مي نموديم و اين مصداق آيه شريفه است كه مي فرمايد: والعاقبه للمتقين. اعراف: 128.

معجم أحاديث الإمام المهدي (ع)  ج 3  ص 426.  غيبه النعماني : ص 274 ، ح‏ 53.

 

رويكرد جامع دولت مهدوي:

رفتارى مطابق سنت پيامبر در دولت مهدوى:

عن عبدالله بن عطا قال: سألت أبا جعفر الباقر ( عليه السلام )، فقلت: إذا قام القائم ( عليه السلام ) بأي سيرة يسير في الناس، فقال: يهدم ما قبله كما صنع رسول الله ( صلى الله عليه وآله )، ويستأنف الإسلام جديدا.  كتاب الغيبة  ص 238.

عبد الله بن عطا مي گويد از امام باقر (ع) پرسيدم: زماني كه حضرت قائم (ع) قيام كنند و دولت تشكيل دهند به كدام شيوه و سيره عمل خواهند نمود.

امام(ع) پاسخ فرمود: هرچه از پيش افزايش يافته را  منهدم كرده و به صورتي كه در عصر و دوران پيامبر اعظم بوده در خواهد آورد و اسلام را به صورت جديد و تازه احيا خواهد نمود.

عن أبي سعيد الخدري قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله: يخرج رجل من أهل بيتي و يعمل بسنتي وينزل الله له البركة من السماء وتخرج الأرض بركتها وتملا به الأرض عدلا كما ملئت ظلما وجورا.... بحار الأنوار ج 51 ص 82.

ابو سعيد خدري از پيامبر اعظم نقل م يكند كه آن حضرت فرمود: در آخر الزمان مردي از اهل بيت من خروج خواهد نمود و در دولت خود به سنت و سيره من عمل خواهد كرد  كه در دولت وي آسمان بركاتش را بر وي نازل مي كند و زمين نيز بركاتش را بيرون مي فرستد و او زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد همانطوري كه پيش از آن پر از ظلم و ستم شده بود.

 

بخش هاي مختلف ساختاري و رفتاري دولت مهدوي:

چنانکه از مطالعات اسلامی استفاده می شود، شکل گیری  دولت مهدوی بر پایه اعجاز و شکستن همه علت ها مادی و طبیعی و اداره جامعه بر مبنای اراده غیر طبیعی نخواهد بود و اگر کسی این گونه برداشتی داشته باشد نشان از عدم اشنایی وی با فرهنگ عقاید اسلامی دارد ، بلکه شکل دولت ومهدوی نیز همانند سایر دولت ها پیشین بر مبنای ساختارهای اجتماعی و سازمانی متعارف و مورد نیاز جامعه تحقق خواهد یافت، از این جهت خوب است به برخی از بخش های ساختاری دولت مزبور اشاره نماییم.

 

الف) بخش فرهنگي

یکی از بخش های مهم دولت مهدوی که در ساختار دولت مزبور بسیار جدی گرفته می شود ، بخش فرهنگی و تلاش های فرهنگی می باشد ، چرا که بنای دولت امام زمان ، برنامه ریزی های فرهنگی در جامعه انسانی آنروز و تحقق کمال اقتدار فرهنگی است.

از این رو در این بخش به نمونه هایی از برنامه های فرهنگی آن می پردازیم.

 

1 - انسجام و تاليف قلوب انسانها در دولت مهدوى:

عن علي بن أبي طالب عليه السلام قال: قلت: يا رسول الله صلى الله عليه وآله أمنا آل محمد المهدي أم من غيرنا ؟

فقال رسول الله صلى الله عليه وآله: لا بل منا يختم الله به الدين كما فتح بنا، وبنا ينقذون من الفتن كما أنقذوا من الشرك وبنا يؤلف الله بين قلوبهم بعد عداوة الفتنة إخوانا كما ألف بينهم بعد عداوة الشرك إخوانا في دينهم . بحار الأنوار ج 51  ص 84.

امام علي (ع) مي گويد: به پيامبر عرض كردم يا رسول الله! آيا مهدي از ما است يا از نسل غير ما است.

پيامبر فرمود: از نسل ما خواهد بود خداوند دينش را بواسطه او پايان مي بخشد همانطور كه به سبب ما اهل البيت آغاز كرد و به سبب او كه ا زنسل ما است جامعه را ا زفتنه ها و آزمايشات نجات خواهد داد همانطوري كه به سبب ما از شرك نجاتشات داد و همچنين به سبب او كه از نسل ما است ميان دلهاي مردم تاليف و آشتي برقرار مي نمايد پس از آنكه دشمني و عداوت در ميانشان ترويج شد همانطوري كه عداوت شرك را نيز به سبب ما برطرف ساخت.

 

2 - زدودن كينه‏ها در دولت مهدوى:

یکی از مهترین وظیفه دولتی که به تمام معنا اسلامی و الهی است و با رهبری امام معصوم و حجت خداوند در روی زمین هدایت می شود ، برقراری آشتی و دوستی عمومی میام همه مردم جامعه و به عبارتی دیگر برقراری اتحاد و انسجام و تالیف قلوب مومنین است ، چرا که این اقدام سنت پیامبر اسلام بوده و توفیق جامعه در امور خود نیز منوط به دستاورد انسجام ملی خواهد بود.

عن علی(ع) فی حدیث: لو قد قام قائمنا... ذهبت الشحناء من قلوب العباد...  مصباح البلاغه (مستدرك نهج البلاغة)  ج 1  ص 246.

امام علي(ع) فرمود: هرگاه قايم ما قيام كند ...كينه ها و حقدها از قلوب بندگان مي رود.

 

3- شجاعت و نيرومندي مردم و شيعيان در دولت مهدوي:

شکی نیست که پویایی هر جامعه ای در گرو سلامت و نیرومندی آن خواهد بود، اعم از سلامت جسمی و سلامت روحی و روانی، به همین جهت در دولت مهدوی که دولتی پویایی و تلاشگر خواهد است ، به سلامت جسمی و روانی مردم توجه بیشتر خواهد نمود تا افراد جامعه از نیرومندی خوبی برخوردار باشند.

عن الإمام الباقر ( عليه السلام ) : إذا وقع أمرنا وجاء مهدينا ( عليه السلام ) كان الرجل من شيعتنا أجرى من ليث وأمضى من سنان ، يطأ عدونا برجليه ويضربه بكفيه ، وذلك عند نزول رحمة الله وفرجه على العباد. ميزان الحكمه  ج 1  ص 186.

امام باقر فرمود: هرگاه كه زمان امر ما فرا رسد و حضرت مهدي براي تشكيل حكومت بيايد فرهنگ عمومي جامعه چنين خواهد شد كه شيعيان از مظلوميت و تحت ستم بودن در مي آيند تا به جايي كه از شجاعت بسيار بالايي برخودار خواهند شد به گونه ا يكه از شير شجاع تر و از نيزه برنده تر مي شوند و اين موضع براي زمان نزول رحمت الهي و گشايش و فرج بندگان خداوند است.

 

4 - ارتقاء سطح فهم و دانش جامعه در دولت مهدوى:

علم و دانش اولین و مهمترین معیار شاخص در رشد فرهنگی هرجامعه ای است، و هیچ جامعه ای بدون رشد و ارتقاء علمی به مقصد فرهنگی خود نخواهد رسید، سلطه فرهنگی در همه امور نشات گرفته از سلطه علمی می باشد، از این جهت وظیفه حکومت دینی و اسلامی در اولویت های نخستین خود ، توجه به ارتقاء سطح علم و دانش در جامعه می باشد که امام زمان در دولت خویش نیز به این نکته مهم با اولویت بالایی توجه خواهد نمود.

عن أبي جعفر )ع( قال: قال إذا قام قايمنا وضع يده على رؤوس العباد فجمع به عقولهم وأكمل به أحلامهم . مختصر بصائر الدرجات  ص 117.

امام باقر (ع) فرمود: زماني كه امام عصر(ع) قيام كند و دولت خويش را تشكيل دهد دست خود را بر سر بندگان و مردم مي كشد و بواسطه آن خرد مردم تجميع مي شود و فكر آنان نيز رشد يافته و  كامل خواهد شد.

 

5 - ارتباط مستقيم  مردم با حاكميت در دولت مهدوي:

یکی از راههای موفقیت و  ماندگاری حکومت ها ،  برقراری پیوند مستحکم میان حکومت و ملت است ، و هر چه این پیوند از استحکام بیشتری برخوردار باشد ، دلیل ماندگاری و توفیق بیشتر آن است، چرا که همیشه ملت ها در مواقع حساس پشتیبان حکومت های کشور خود خواهند بود ، و حضور مردم به اقتدار حکومت خواهد افزود، در دولت مهدوی نیز بر همین نکته مهم مدیریتی توجه ویژه می شو.د.

عن أبي سمينة عن مولى لأبي الحسن قال : سألت أبا الحسن عليه السلام عن قوله : (أَيْنَ مَا تَكُونُواْ يَأْتِ بِكُمُ اللّهُ جَمِيعًا) قال : وذلك والله ان لو قد قام قائمنا يجمع الله إليه شيعتنا من جميع البلدان. تفسير عياشي ج 1  ص 66، ذیل آیه 148 سوره بقره.

ابو سمينه از امام كاظم در باره اين آيه شريفه پرسيد:  (أينما تكونوا يأت بكم الله جميعا)   آنحضرت فرمود: تفسير اين آيه شريفه مربوط به زماني است كه قايم ما قيام كند كه در آن زمان همه شيعيان از بلاد مختلف در محضر امام تجمع خواهند نمود و در دولت مهدوي شركت خواهند جست.

توضيح: از اين روايت مي توان دو برداشت نمود: 1 – اينكه دولت مهدوي بر مبناي شايسته سالاري تشكيل مي شود و اين امر معلول آن است كه همه شايستگان از هر نقطه كه باشند در آن دولت حضور داشته باشند و كه مطابق روايت مزبور تحقق خواهد يافت. 2 – اينكه چون دولت مهدوي دولت رشد است با رشد همه بخش ها و بويژه ارتباطات امكان ارتباط مستقيم مردم با حاكم جامعه فراهم خواهد شد.

 

6 - نوسازي و بازخواني دين اسلام در دولت مهدوي:

 الإمام الباقر (ع) : يقوم القائم (ع) بأمر جديد ، وكتاب جديد ، وقضاء جديد. بحار الأنوار ج 52  ص 338.

امام باقر(ع) فرمود: قايم ما با دستور كار جديد و كتاب جديد و داوري تازه قيام مي كند.

روى أبو خديجة ، عن أبي عبد الله (ع)  قال : إذا قام القائم(ع)  جاء بأمر جديد كما دعى رسول الله في بدو الاسلام إلى أمر جديد . بحار الأنوار ج 52  ص 338.

امام صادق (ع) فرمود:  هرگاه قائم ما قيام كند با رويكرد جديدي در دين خواهد آمد همانطوري كه پيامبر اعظم در ابتداي ظهور اسلام رويكرد جديدي را در جامعه ايجاد نموده بود.

توضيح: اينكه دستورات اسلام با گذشت زمان دچار تغيير ماهوي و حقيقي نخواهد شد ، يك امر مسلم و قطعي است و در برخي تعابير نيز وارد شده است كه حلال محمد حلال الي يوم القيامه و حرام محمد حرام الي يوم القيامه. یعنی حلال رول خدا تا قیامت حلال است و حرام رسول خدا تا قیامت حرام است.

 اگر چه برخي از احكام و قوانين در گذر زمان به جهت اينكه تغيير موضوع در آنها ايجاد مي شود به ناچار حكم آنها نيز تغيير پيدا مي كند و اين دو امر منافي يكديگر نيستند.

اما آنچه در دولت مهدوي رخ خواهد داد ومايه تعجب برخي ها را نيز فراهم خواهد نمود اين است كه به طور معمول فاصله زماني در هر مساله ا ي موجب فاصله معرفتي خواهد شد و اين يكي از آفات معرفت و شناخت مسايل در طول تاريخ بوده است از اين رو به جهت اينكه جامعه مهدوي با فاصله  بسيار زيادي از ظهور اسلام تشكيل مي شود و مردم نيز در گذر اين زمان طولاني با ورود دست هاي بيگانه و بي توجهي برخي از مسلمانان و رويكرد جاهلانه برخي ها مبتلا به بعضي از بدعت ها و مسايل غير ديني به عنوان دين شده اند و عالمان ديني كه وظيفه بدعت زدايي را دارند،  نيز  به علل گوناگون نتوانسته اند اين وظيفه خطير را در همه موارد به انجام برسانند،  همه اين امور سبب شده كه وقتي امام عصر(ع)  قيام مي نمايند و دولت تشكيل مي دهند مردم با مشاهده رفتارهاي آنحضرت كه در حقيقت بر اساس سيره نبوي صورت مي پذيرد ولي مردم بسيار ي از آنها را در طول دوران به عنوان مسايل ديني نديده و نشناخته و نشنيده بودند اينگونه تصور مي كنند كه دين جديدي آمده و كتاب جديدي نازل شده است ولي در حقيقت اين يك حركت اصلاحي در دين آنهم با شيوه نوسازي دين بر مبناي سيره نبوي و كتاب آسماني قرآن است که مشاهده می شود ، و به عبارتی دیگر کار امام زمان (ع) پیرایش رفتارهای دینی است نه تغییر ماهوی در دین اسلام.

.

ب) بخش آموزشي

دومین بخش در دولت مهدوی که از اهمیت بالایی نیز برخوردار خواهد بود  ، بخش آموزش است ، در دو بخش عمومی و تخصصی، یعنی دولت مهدوی به آموزش های عمومی و تخصصی مردم توجه ویژه خواهد داشت و برای آن همت می گمارد ، در اینجا به نمونه هایی از فعالیتهای آموزشی دولت مهدوی می نماییم.

 

1 – آموزش های علمی با رشد بيش از دوازده برابر در دولت مهدوي

هر چه دولت ها در باره آموزش های علمی مردم در صورت های مختلف بیشتر تلاش کنند و همت بیشتری برای آن بگمارند ، به وظیفه خود بهتر عمل نموده اند و بار مسئولیت خود را به مقصد رسانده اند ، چرا که دانش پایه توسعه جامعه و دریافت وضعیت بهتر و رفاه بیشتر و در نتیجه اقتدار برتر می باشد.

دولت مهدوی که کامل ترین دولت اسلامی و نزدیک ترین دولت به هدف نهایی خلق بشریت است، به موضوع مزبور توجه بیشتری خواهد نمود و با رشد علمی بیشتری بخش آموزش را مدیریت خواهد کرد و مردم را به سوی آخرین دستاوردهای ممکن علمی هدایت می نماید.

عن صالح ابن حمزة عن ابان عن أبي عبد الله (ع) قال:  العلم سبعة وعشرون حرفا فجميع ما جاءت به الرسل حرفان فلم يعرف الناس حتى اليوم غير الحرفين فإذا قام القائم (ع)  اخرج الخمسة والعشرين حرفا فبثها في الناس وضم إليها الحرفين حتى يبثها سبعة وعشرين حرفا . بحارالانوار: 52/336 ح 73.

امام صادق (ع) فرمود: همه علم تشكيل يافته از بيست و هفت جزء است و هر آنچه همه پيامبران براي بشريت آورده اند تنها دو حرف و دو جزء از آن است پس مردم تا امروز غير از دو حرف چيز ديگري را نمي شناسند ولي زماني كه امام عصر(ع)  قيام كند باقي مانده علم يعني بيست و پنج حرف ديگر را استخراج نموده و به ضميمه دو حرف در اختيار مردم در ميان جامعه پراكنده مي كند كه همه از مجموع بيست و هفت حرف آن بهره مند خواهند شد.

 

2 - توجه به آموزش عمومي قرآن در دولت مهدوي:

قرآن قانون اساسی دین اسلام است و تلاش دولت ها بر این مبنا بایستی استوار باشد که مردم در مرحله اول نسبت به متن و محتوای قانون اساسی نظام خود آگاهی خوب و مفیدی داشته باشند و هر چه این اطلاعات بیشتر شود و ا زنرم بالاتری برخوردار باشند ، به حقوق و وظایف خود نیز آشنا ترند، از این رو دولت مهدوی بر توسعه و ترویج آموزش قرآن به مردم همت خوبی خواهد گمارد.

روى جابر عن أبي جعفر عليه السلام أنه قال : إذا قام قائم آل محمد صلى الله عليه وآله ، ضرب فساطيط لمن يعلم الناس القرآن على ما أنزل الله عز وجل . الأنوار البهية  ص 384.

امام باقر (ع) فرمود: هرگاه قايم آل محمد قيام كند و دولت تشكيل دهد خيمه و مركزي را براي تعليم و گموزش قرآن كريم در جامعه تاسيس مي نمايد كه تنها معلمان قرآن در آنجا حضور خواهند داشت.

توضيح:

اينكه مركزي براي تعليم و آموزش قرآن در دولت مهدوي تاسيس مي شود نه براي اين است كه مردم قرآن خواندن را نمي دانند بلكه براي توسعه آموزش عمومي قرآن در سطوح مختلف جامعه است و اين حركت بيانگر اهميت و ضرورت توسعه اين امر در جامعه ديني است كه در كنار ساير امور فرهنگي و آموزشي مورد توجه دولت مهدوي نيز خواهد بود.

 

3 - توسعه و پيشرفت برق آساى علوم و تكنولوژى‏ها بويژه در زمينه ارتباطات در دولت مهدوى:

یکی از انواع پیشرفت هایی که در دولت مهدوی واقع خواهد شد ، این است که از تکنولوژی های روز بهترین استفاده خواهد شد، چرا که دولت مهدوی دولت پیشرفت است نه دولت توقف و بازگشت.

ارتباطات ضمن اینکه یکی از نیازهای مهم جامعه پیشرفته به شمار می آید ، نشانه بهره وری مفید از امکانات و داشته های بشری نیز خواهد بود، از این رو دو دولت مهدوی به استفاده از امکانات ارتباطی به روز توجه خوبی خواهد شد.

(حذف فاصله هاي شنيداري و ديداري ميان مردم و حكومت )

عن أبي الربيع الشامي قال سمعت أبا عبد الله (ع) يقول:  إن قائمنا(ع)  إذا قام مد الله لشيعتنا في أسماعهم وأبصارهم حتى يكون بينهم وبين القايم عليه السلام بريد يكلمهم ويسمعون وينظرون إليه وهو في مكانه .  الكافي ج 8 ص 241. مختصر بصائر الدرجات  ص 117.

ابو ربيع شامي مي گويد: از امام صادق (ع) شنيدم كه فرمود: همانا قايم ما اهل البيت هرگاه قيام كند خداوند عزوجل امتدادي در گوشها و چشم هاي مردم زمان وي ايجاد مي نمايد و آنها را تقويت مي كند  كه فاصله اي ميان آنها و حضرت احساس نمي شود و براي ارتباط آنان با حضرت نيازي به نامه رسان نيست بلكه هرگاه آن حضرت سخن بگويد هر كسي در هر فاصله اي كه باشد خواهد شنيد و به چهره ي او نيز نگاه مي كند.

 

(حذف فاصله هاي ارتباطي ميان اقشار عمومي مردم(

عن الصادق(ع): ان المومن في زمان القائم و هو بالمشرق سيري اخاه الذي في  المغرب و كذا الذي في المغرب يري اخاه الذي بالمشرق. منتخب الاثر: 483.

امام صادق(ع)  فرمود: انسان مومن در دوران حكومت و ظهور قايم ما در حالي كه در مشرق زمين زندگي مي كند برادر خود را كه در مغرب هست مي بيند و همچنين كسي كه در مغرب زمين است برادرش را در مشرق خواهد ديد.

توضیح:

ممکن است پرسشی برای برخی ها رخ دهد که این بهره وری های پیشرفته با چه ابزرای رخ خواهد داد؟

پاسخ این پرسش این است که اولا ما از همه رفتارهای امام زمان (ع) اطلاع نداریم بلکه به قدری می دانیم که از بیانات حضرات معصومان(ع) روایت شده است ، فلذا در حقیقت با چه ابزاری این کارهای پیشرفته را انجام خواهد داد ، باید منتظر بود تا ظهور رخ دهد.

اما یک نکته قابل توجه خواهد بود و آن اینکه چون دولت مهدوی دولت پیشرفت و توسعه و ارتقاء می باشد،  ا زهر گونه امکانی که صحیح و قابل استفاده باشد ، بهره خواهد جست ، و تکنولوژی ها و فن آوری های بوجود آمده در دوره های قبل از ظهور را کنار نخواهد زد بلکه از آنهااستفاده کرده و هرچقدر که ممکن باشد بر آنها خواهد افزود، از این رو ممکن است بگوییم پیشرفت هایی که با عنوان دولت التکترونیک و ارتباطات الکترونیکی و فضاهای مجازی که امروزه در دنیا فراهم شده ، برای ارتباطات مردمی و حکومتی بهره خواهد برد.

 

ج) بخش اقتصادي

دین اسلام علاوه بر توجه به فرهنگ و دین مردم ، به معیشت و اقتصاد و درآمدهای آنان  نیز توجه نموده است ، به همین جهت در دولت مهدوی نیز  بخشی به نام اقتصاد  تعریف شده تا معاد مردم جدای از معاش مردم نباشد ، و پیشرفت و توسعه نیز در بخش اقتصاد همانند سایر بخش ها قابل مشاهده باشد.

 

1 - رفاه و تامين اجتماعي

بهترين زندگى در دولت مهدوى:

قال رسول الله ( ص ): وتعيش أمتي في زمانه عيشا لم تعشه قبل ذلك  . المصنف ج 8  ص 678.

پيامبر اعظم(ص)  فرمود: امت من در زمان حضرت مهدي از زندگي برخودار خواهند شد كه هرگز قبل از آن پيشينيان به مانند آن برخودار نبوده اند.

 

برخوردارى از نعمتهاى بى نظير در دولت مهدوى

عن النبي صلى الله عليه وآله قال: تتنعم أمتي في زمن المهدي عليه السلام نعمة لم يتنعموا مثلها قط،  يرسل السماء عليهم مدرارا  و لا تدع الأرض شيئا  من نباتها إلا أخرجته.  بحار الأنوار  ج 51  ص 97.

پيامبر اعظم(ص) فرمود: امت من در دوران حضرت مهدي(ع) به گونه اي از نعمتهاي الهي بهره مند خواهند شد كه هرگز به ماند آن بهره مند نشده اند . آسمان بر آنان باران فرو مي فرستد و بخل نمي ورزد و زمين نيز همه نباتات و رويدنيهايش را عرضه مي كند.

 

2 - اقتصاد كشاورزي:

بهبود وضعيت اقتصادي كشاورزان در دولت مهدوي:

عن عبد الله ابن سنان، عن أبيه قال: قلت لأبي عبد الله ( عليه السلام ): إن لي أرض خراج وقد ضقت بها ذرعا قال: فسكت هنيهة ثم قال: إن قائمنا لو قد قام كان نصيبك في الأرض أكثر منها ولو قد قام قائمنا (عليه السلام ) كان الاستان أمثل من قطائعهم . الكافي  ج 5  ص 283.

عبد الله بن سنان از قول پدرش روايت مي كند كه به امام صادق گفتم: من زميني در اختيار دارم كه بايستي ماليات آن را بپردازم ولي به تنگ دستي رسيده ام و درامد من از زمين بسيار ناچيز است.

امام مقدار كمي سكوت كرده و سپس فرمود: اگر قايم ما قيام كند سهم برداشتي تو از زمين بيشتر خواهد شد و بهره مندي تو فزونتر خواهد گرديد.

 

3 ) عمران و توسعه:

 توسعه شهرها و آبادى‏ها و امكان برقرارى ارتباط آسان براى ساكنان آنها:

مفضل بن عمر قال : سمعت أبا عبد الله عليه السلام يقول: إن قائمنا إذا قام .....يتصل بيوت الكوفة بنهر كربلا وبالحيرة، حتى يخرج الرجل يوم الجمعة، على بغلة سفواء يريد الجمعة فلا يدركها. بحار الأنوار ج 52  ص 330.

امام صادق(ع) فرمود: همانا زماني كه قائم(ع) ما قيام مي كند .....خانه هاي كوفه در اثر توسعه شهر به نهر كربلا و حاير حسيني متصل مي شود و فاصله ها برطرف مي گردد تا حدي كه فرد روز جمعه با مركب براي حضور در نماز جمعه حركت مي كند اما به جهت طولاني بودن راه به آن نمي رسد.

 

د) بخش بهداشت و سلامت:

تامین بهداشت و سلامت برای افراد جامعه یکی از وظایف حکومت ها است اعم از دینی و غیر دینی ، اگرچه حکومت های دینی به جهت وجود توصیه های فراوانی دین مبین اسلام به موضوع سلامت و بهداشت جامعه ، در این امر بایستی پیشگام و پیشقدم باشند.

دولت مهدوی که سرآمد همه حکومت های اسلامی در طول عمر دنیا  می باشد نیز در برنامه های اجرایی خود به موضوع بهداشت و سلامت توجه ویژه نموده است که به برخی از آنها اشاره خواهیم نمود.

 

1 - ارتقاء سطح سلامت و درمان جامعه و توسعه نيرومندى مردم در دولت مهدوى:

الحسن بن ثوير بن أبي فاختة، عن أبيه، عن علي بن الحسين عليهما السلام قال: إذا قام قائمنا أذهب الله عز وجل عن شيعتنا العاهة، وجعل قلوبهم كزبر الحديد، وجعل قوة الرجل منهم قوة أربعين رجلا، ويكونون حكام الأرض وسنامها . الخصال  ص 541.

امام سجاد(ع) فرمود: زماني كه قايم ما قيام كند خداوند به بركت وجود او جامعه شيعيان را از وجود بيماري ها پاك مي سازد و دلهايشان را همانند آهن گداخته محكم مي نمايد و به هر فرد از افراد جامعه نيروي چهل نفر عطا مي كند و آنان  حاكمان زمين می شوند.

عن أبي بكر الحضرمي عن أبي جعفر (ع)  قال:  من أدرك قائم أهل بيتي من ذي عاهة برئ ومن ذي ضعف قوي. مختصر بصائر الدرجات ص 116.

امام باقر(ع)  فرمود: هر كسي كه دوران قايم ما را درك كند اگر بيمار باشد سلامت خود را بدست مي آورد و چنانچه ناتوان باشد توانا مي شود.

عن عبد الملک بن أعين قال:  قمت من عند أبي جعفر عليه السلام فاعتمدت على يدي فبكيت وقلت: كنت أرجو ان أدرك صاحب هذا الامر ولي قوة.

فقال(ع):  اما ترضون ان أعداؤكم يقتل بعضهم بعضا وأنتم آمنون في بيوتكم ؟ انه لو كان ذلك أعطى الرجل منكم قوة أربعين رجلا وجعل قلوبكم كزبر الحديد،  لو قذف بها الجبال لقلعتها وكنتم قوام  الأرض وخزانها . کافی: 8/295 ح 449.

عبد الملک بن أعين مي گويد: من در محضر امام باقر(ع)  نشسته و به جهت اينكه توانايي من رو به ضعف رفته بود به دست خود تكيه داده بودم  و ناگهان گريستم و گفتم: من اميد دارم زمان امام عصر را در حال توانايي و نيرومندي درك كنم.

امام فرمود: آيا نمي پسندي كه دشمنان شما همديگر را بكشند و شما در خانه هايتان در امان باشيد. چنانچه زمان دولت مهدوي فرا رسد هر كدام از شماها نيروي چهل تن را بدست خواهد آورد و دلهايشان همانند آهن گداخته قرار داده خواهد شد به صورتي كه اگر بخواهند كوه را با آن نيرو جابجا كنند خواهد توانست. و آنها پايه هاي زمين و خزانه داران آن خواهند شد.

 

ه) بخش قضايي،  امنیتی و حقوقی:

1 - برقرارى امنيت فراگير  در دولت مهدوى:

قرآن كريم كه در عقيده و باور مسلمانان جهان با پشتوانه ادله عقلى و نقلى، سخن حداوند و خالق جهان است، براى آينده بشريت و جامعه بشرى، نويد پيدايش مدينه فاضله‏اى را مى‏دهد كه عالى‏ترين مساله در آن روز و آن جامعه، برخودارى مردم از سطح بالاى امنيت است، و زندگى در شهر امن است، و البته رهبرى آن شهر امن و مدينه فاضله نيز به عهده آخرين رهبر الهي وحجت خدايى يعنى وجود مقدس امام عصر (ع) خواهد بود و همه پيروان مكتب اسلام و تشيع، در حال انتظار آن روز زندگى مى‏كنند.

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ ءَامَنُوا مِنكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّلِحَتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِى الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِى ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِى لَا يُشْرِكُونَ بِى شَيًْا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَ لِكَ فَأُو لَِكَ هُمُ الْفَسِقُونَ .  سوره نور آيه 55.

 خدا به كسانى از شما كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، وعده داده است كه حتماً آنان را در اين سرزمين جانشين خود قرار دهد؛ همان گونه كه كسانى را كه پيش از آنان بودند جانشين خود قرار داد، و آن دينى را كه برايشان پسنديده است به سودشان مستقر كند، و بيمشان را به ايمنى مبدل گرداند، تا مرا عبادت كنند و چيزى را با من شريك نگردانند، و هر كس پس از آن به كفر گرايد؛ آنانند كه نافرمانند.

بنابر آنچه که در روایات صادره از معصومين(ع)  و نظريه مفسران شيعه وجود دارد ، مقصود از برقرارى امنيت که در آیه شریفه بدان تصریح شده ، همانا برقراری امنیت در عصر امام زمان(ع)  و دولت آنحضرت است.

امام صادق (ع) در باره اين آيه شريفه قرآن كريم : سِيرُواْ فِيهَا لَيَالِىَ وَ أَيَّامًا ءَامِنِينَ . (سبأ:18/34) فرمود: مقصود اين آيه كساني هستند در دوران قائم ما اهل اليت(ع)  با او بيعت مي كنند و در حريم او قرار مي گيرند و دست به دست او مي دهند و در زمره اصحاب او پيمان مي بندند. معجم أحاديث الإمام المهدي (ع)  ج 5  ص 62.

شيخ صدوق نقل مي كند كه در زمان تشكيل دولت مهدوي راه ها امنيت پيدا مي كنند و درندگان و دزدان و راهزنان آنچنان تسليم م يشوند كه يك بانوي مسلمان مي تواند با همه زيور آلاتش در كمال امنيت از عراق تا شام مسافرت نمايد و هيچ احساس خطري نداشته باشد. الخصال  ص 626.

 

2 - تامين حقوق شهروندي در دولت مهدوي:

تامین حقوق، و بویژه حقوق شهروندی از ابتدایی ترین خواسته های بشری بوده که انسان از دورانهای نخست به دنبال تحصیل آن کوشش می نمود، و در دین مبین اسلام نیز مورد توصیه و سفارش قرارگرفته است.

حقوق شهروندی در میان یک مثلثی قرار دارد که یک ضلع آن خود شهروند، و ضلع دوم آن سایر مردم و ضلع سوم آن حکومت قرار دارد، اما بی تردید نقش حکومت در تامین آن از نقش دو ضلع دیگر ، از اهمیت بیشتری برخوردار است.

حکومت اسلامی در دولت مهدوی نیز به خاطر رعایت همه جوانب و احکام اسلام، به موضوع مزبور یعنی تامین حقوق توجه خاص و ویژه شده و از تضییع حقوق دیگران پیشگیری می شود.

 

تخريب بناهاى مزاحم نسبت به حقوق شهروندى:

عن أبي بصير قال: إذا قام القائم يوسع الطريق الأعظم فيصير ستين ذراعا، ويهدم كل مسجد على الطريق ويسد كل كوة إلى الطريق، وكل جناح وكنيف وميزاب إلى الطريق. بحار الأنوار ج 101  ص 254.

ابوبصير روايت مي كند: زماني كه قايم اهل البيت قيام كند راهها ي مواصلاتي را توسعه مي دهد و تا شصت ذراع مي رساند و هر مسجدي كه بر مسير راه مردم ساخته شده باشد را تخريب مي كند و هر روزنه اي كه از خانه ها به طرف جاده ايجاد شده مي بندد و هر پنجره هاي كه به طرف خيابان گشوده مي شود را مي بندد و هر چاهي اعم از فاضلاب و يا باران كه به خيابان مي ريزد را مسدود مي نمايد.

 

3 - مبارزه با سارقان حقوق عمومي در دولت مهدوي:

عن سعيد بن عمر الجعفي عن رجل من أهل مصر قال : أوصى أخي بجارية كانت له مغنية فارهه وجعلها هديا لبيت الله الحرام ، فقدمت مكه، فسألت؟ فقيل لي:  ادفعها إلى بني شيبة.  وقيل لي غير ذلك من القول، فاختلف على فيه ، فقال لي رجل من أهل المسجد: ألا أرشدك إلى من يرشدك في هذا إلى الحق؟

قلت : بلى . قال فأشار إلى شيخ جالس في المسجد فقال: هذا جعفر بن محمد عليه السلام فاسأله.

قال : فأتيته(ع)  فسألته وقصصت عليه القصة ، فقال(ع) : ان الكعبة لا تأكل ولا تشرب وما أهدى لها فهو لزوارها ، فبع الجارية ، وقم على الحجر فناد هل من منقطع به ؟ وهل من محتاج من زوارها ؟ فإذا أتوك فسل عنهم وأعطهم وأقسم فيهم ثمنها.

قال : فقلت له: ان بعض من سألته أمرني بدفعها إلى بني شيبة ، فقال : أما ان قائمنا لو قد قام لقد أخذهم وقطع أيديهم وطاف بهم وقال : هؤلاء سراق الله . علل الشرائع ج 2  ص 410.

فردي از اهل مصر مي گويد: برادرم وصيت نمود تا كنيزي از و ي را به نيت قرباني براي خانه خدا ببرم من نيز به وصيت او عمل كردم و كنيزي را به مكه آوردم و پرسيدم كه با يستي او را به چه كسي تحويل دهم.

برخي به من گفتند او را به بني شيبه كه متولي خانه خدا هستند بسپار و برخي ديگر نظرات ديگري را ارائه كردند.

اما در همين حال مردي از اهل مسجد به من گفت: آيا مي خواهي تو را به نزد كسي راهمنايي نمايم كه تو را به حقيقت رهنمون شود.

گفتم: آري. پس شخص پاي به سن نهاده اي كه در مسجد نشسته بود را به من معرفي كر د و گفت: او جعفر بن محمد امام صادق(ع) است.

به نزد او رفتم و سوالم را مطرح كردم و داستان را برايش تعرف نمودم.

امام صادق فرمود: كعبه نه چيزي مي خورد و نه چيزي مي آشامد و هرچه براي او هديه بياورند حق زائران خانه اوست. پس كنيز را بفروش و در كنار حجرالاسود بايست و صدا بزن آيا در راه مانده وجود دارد كه نياز به كمك داشته باشد . آيا كسي از زائران محتاج و نيازمند است. پس هر كسي كه با آن دو شرط به نزد تو آمد پول كنيز را به او بده تا به مصرف خود برساند.

گفتم: برخي ها كه از آنها پرسيده بقودم به من گفته بودند كه كنيز را به بني شيبه واگذار نمايم.

فرمود:  چنانچه قايم ما قيام كند آنها را مي گيرد و دستشان را قطع مي كند و به دور كعبه مي گرداند زيرا آنها دزدان حريم الهي هستند و در اموال و حقوق الهي كه متعلق به همه مردم است دزدي كرده اند.

 

4 - قضاوت با علم قاضي بدون نيازمندي به شاهد و دليل:

امام معصوم (ع) ضمن برخوردای از مقامات گوناگون معنوی از علم الهی در امور مختلف نیز برخوردار است و هرگاه و در هر مساله ای که اراده کند ، خداوند با الهام به وی ، او را از علم غیب خود بهره مند خواهد ساخت و بدین جهت در قضاوت ها و صدور احکام نیازی به ضوابط ظاهری صدور حکم ندارد اگر چه ممکن است در خیلی از اوقات ، شخص امام از این جایگاه خود ، به عللی و رعایت مصالحی استفاده نکند ولی دارای این مقام خواهد بود.

روى عبد الله بن عجلان ، عن أبي عبد الله عليه السلام قال : إذا قام قائم آل محمد عليهم السلام حكم بين الناس بحكم داود لا يحتاج إلى بينه ، يلهمه الله تعالى فيحكم بعلمه . بحار الأنوار ج 52 ص 339.

امام صادق(ع) فرمود: هرگاه قايم آل محمد قيام كند و دولت تشكيل دهد در حركتهاي قضايي به حكم حضرت داوود (ع) داوري مي كند و نيازي به بينه و شاهد ندارد زيرا با علم خود قضاوت و داوري نموده و حكم صادر مي نمايد.

 

5- شناخته شدن مجرمان با چهره هايشان در دولت مهدوي

شخصیت الهی امام معصوم(ع) آنگونه است که از عنایات ویژه خداوند برخوردار می گردد، یکی از میدان های برخورداری از عنایات الهی ، آن است که خداوند قدرت شناخت و تشخیص ماهیت افراد را به وی عنایت نماید، تا در کارها و قضاوت ها دچار خطا و اشتباه نشود.

امام عصر(ع) به جهت قرار گرفتن در عرصه حکومت و تشکیل دولت اسلامی ، نیازمند شناختی است که بتواتند در تعیین افراد و انتخاب آنها برای مناصب اجرایی حکومت دچار اشتباه نگردد، از این رو خداوند با توجه خاص خود این قدرت را به آخرین حجت خویش داده است تا به هنگام ظهور ضمن استفاده از آن بتواند در پیشبرد حکومت و اهداف آن موفق باشد، و مجرمان را از پاکان تشخیص دهد.

الإمام الصادق عليه السلام ) قال: ....لو قد قام قائمنا ، أعطاه الله السيما فيأمر بالكافر فيؤخذ بنواصيهم وأقدامهم ، ثم يخبط بالسيف خبطا. معجم أحاديث الإمام المهدي (ع) ج 5 ص  436.  بصائر الدرجات  ص 356 ح‏ 8 .

امام صادق (ع) فرمود: هرگاه كه قايم ما قيام كند در دولت او خداوند به وي قدرت شناخت انسان ها از راه چهره شان عطا مي كند و آنحضرت با سيما و چهره كافران را مي شناسد و در باره آنها به اجراي احكام ويژه اقدام مي نمايد.

 

6 - حاكميت عمومي توحيد و رعايت حقوق اقليت هاي ديني و مذهبي:

به جهت اینکه حکومت و دولت مهدوی از بعد جهانی برخوردار است و قرار است با دولت وی جهان  در اختیارش بگیرد و به آبادانی مادی و معنوی سوق داده شود، با اراده خداوند زمینه ای برای وی فراهم خواهد شد که در عصر آنحضرت شعار و ندای توحید جهانی گردیده و همگان زیر پرچم توحید زندگی کنند و چنانچه اقلیت های مذهبی نیز بخواهند بر مذهب خود باقی بمانند ، از حقوق دینی و شهر وندی خود نیز برخوردار باشند

الإمام الصادق ( عليه السلام ) - في قوله تعالى  ( وله أسلم من في السماوات والأرض طوعا وكرها )  : إذا قام القائم ( عليه السلام ) لا يبقى أرض إلا نودي فيها بشهادة أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله. ميزان الحكمه ج 1  ص 18.

امام صادق(ع) در باره آيه شريفه (وله أسلم من في السماوات والأرض طوعا وكرها) فرمود: زماني كه قايم ما قيام كند هيچ مكاني در زمين باقي نخواهد ماند مگر اينكه از آنجا صداي شهادت به توحيد و رسالت پيامبر اعظم(ص)  سر داده خواهد شد.

الإمام الباقر ( عليه السلام ) : إذا قام القائم عرض الإيمان على كل ناصب ، فإن دخل فيه بحقيقته  وإلا ضرب عنقه أو يؤدي الجزية كما يؤديها اليوم أهل الذمه.  کافی: 8/227 ح 288.

امام باقر (ع) فرمود: هرگاه كه قايم ما قيام كند ايمان به توحيد و اسلام را به هر فرد و يا گروه مخالف عرضه مي كند پس اگر پذيرفت كه خوب است و چنانچه نپذيرفت و امتناع نمود به يكي از دو صورت بااو برخورد خواهد نمود: يا حاضر مي شود به اسلام احترام بگذارد و با پرداخت ماليات در ذمه دين اسلام با حمايت از اسلام در برابر دشمنان و عدم همكاري با دشمنان متجاوز زندگي كند كه با او به همين صورت عمل خواهد كرد  و اگر به اين نيز راضي نشد و روحيه معاندت از خود بروز داد با شمشير آن حضرت مواجه شده و گردنش را خواهد زد.

 

7 - شيوه معاشرت دولت مهدوي با ظالمان و ستمگران

دولت هایی که از بطن جامعه و مردم برآمده اند خود را متعلق به همه مردم و همه بخش های جامعه می دانند ، و پر واضح است که در میان مردم ، گروه ها و افراد ظالم و ستمگر نیز وجود خواهد داشت، اما نکته مهم این است که دولت ها چگونه باین گروه ها برخورد خواهند نمود و دولت مهدوی که بآمده از بطن مردم با اراده الهی است چگونه برخورد خواهد نمود، آیا رعایت حقوق آنها خواهد شد.

الإمام الباقر ( عليه السلام ) : لو يعلم الناس ما يصنع القائم إذا خرج لأحب أكثرهم أن لا يروه مما يقتل من الناس . . . حتى يقول كثير من الناس : ليس هذا من آل محمد ، ولو كان من آل محمد لرحم . غیبت نعمانی: 238 ح 18.

امام باقر(ع) در باره شيوه برخورد و رفتار قايم اهل البيت با ظالمان و متجاوزان چنين فرمود:  اگر مردم بدانند كه قايم ما وقتي قيام مي كند با  ظالمان چه رفتاري خواهد نمود اكثرشان دوست مي دارند كه او را نبينند زيرا آنچنان بر آنها سخت مي گيرد كه برخي ها مي گويند تو حتي از آل محمد نيستي زيرا اگر از آل محمد بودي در دلت رحم و مهرباني بود.

توضيح: البته پرواضح است كه امام عصر در دولت خويش دو گونه رفتار به اجرا خواهد گذاشت يكي رفتار با دشمنان و ظالمان و ستمگران و ديگري رفتار با دوستان، مسلمانان،  شيعيان و مردم مظلوم.

قطعا رفتار با گروه اول رفتار سختگيرانه است و رفتار با گروه دوم رفتار مهربانانه و دلسوزانه همراه با ترحم . زيرا همانطوري كه در اول اين نوشتار نيز بيان شد ، آنحضرت بر مبناي رفتار و سيره پيامبر اعظم(ص)  اقدام خواهد نمود و او به نص قرآن كريم اشداء علي الكفار رحماء بينهم است و اين روايت نیز بيانگر رفتار با ظالمان است نه همه مردم و قضاوت صورت گرفته در باره رفتار آنحضرت يا از ناحيه خود ستمگران است و يا از روي جهل و عدم آشنايي و اشتباه در برداشت خواهد بود.

 

8 - انتقام از دشمنان اهل بيت در دولت مهدوى:

مطابق گواهی و شهادت تاریخ زندگی 250 ساله اهل البیت(ع) ، ظلم و ستم فراوانی در حق اهل بیت پیامبر اسلام روا داشته شده که انتقام هیچ کدام در این دنیا پس داده نشده است ، اما خداوند در موارد متعددی وعده داده که از ظالمان و ستمگران انتقام بگیرد، که تحقق وعده الهی در باره ستمگران ، دوره ظهور امام زمان و تشکیل دولت مهدوی خواهد بود.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حُمْرَانَ قَالَ : قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع):  لَمَّا كَانَ مِنْ أَمْرِ الْحُسَيْنِ (ع) مَا كَانَ ، ضَجَّتِ الْمَلَائِكَةُ إِلَى اللَّهِ بِالْبُكَاءِ وَ قَالَتْ:  يُفْعَلُ هَذَا بِالْحُسَيْنِ صَفِيِّكَ وَ ابْنِ نَبِيِّكَ؟  قَالَ:  فَأَقَامَ اللَّهُ لَهُمْ ظِلَّ الْقَائِمِ (ع)  وَ قَالَ:  بِهَذَا أَنْتَقِمُ لِهَذَا. بحار الانوار، ج 37، ص 294.

امام صادق(علیه اسلام) فرمود: چون كار حسين چنان شد كه شد اصحاب و جوانهايش كشته شدند و خودش تنها ماند،  فرشتگان به سوى خدا شيون و گريه برداشتند و گفتند: با حسين برگزيده و پسر پيغمبرت چنين رفتار كنند؟ پس خدا شبح و سايه حضرت قائم عليه السلام را به آنها نمود و فرمود: با اين انتقام او را  می گيرم.

اما نکته ای که می تواند ذهن برخی ها را به خود متوجه سازد این است که انتقام امام زمان (ع) از قاتلان امام حسین(ع) با وجود گذشتن زمان طولانی چگونه ممکن و قابل تصور است؟ انتقام از کسانی که سالیان طولانی قبل از دنیا رفته اند؟ انتقام از مردگان؟

پس باید برای این پرسش ها پاسخی قانع کننده و تحلیلی پیدا کرد ، از این رو در باره چگونگی انتقام از دشمنان اهل البیت از سوی امام زمان(ع) به راههای منطقی که در روایات و بیانات اسلامی آمده است توجه می نماییم.

اولا اینکه انتقام گرقتن امام زمان(ع) از ظالمانی که در حق اهل البیت(ع) ستم کرده اند ، یک اصل مسلمی است که در روایات به طور مکرر بدان تاکید ورزیده شده است و تا جایی که یکی از القاب امام زمان(ع) منتقم است.

زماني که قائم آل محمد عليهم السلام ظهور کند، ما بين رکن و مقام مي ايستد و پنج ندا مي دهد:

إذا ظهر القائم ( عج ) قام بين الركن والمقام وينادي بنداءات خمسة :

۱. اَلا يا اَهلَ العالَم اَنَا الاِمام القائِم.
۲. اَلا يا اَهلَ العالَم اَنَا الصَّمصامُ المُنتَقِم.
۳. اَلا يا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِي الحُسَين قَتَلُوهُ عَطشاناً.
۴. الا يا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِي الحُسَين طَرَحُوهُ عُرياناً.
۵. اَلا يا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِي الحُسَين سَحَقُوهُ عُدواناً.  الزام الناصب ، ج ۲ ، ص246.
آگاه باشيد اي جهانيان که منم امام قائم،

آگاه باشيد اي اهل عالم که منم شمشير انتقام گيرنده،

بيدار باشيد اي اهل جهان که جدّ من حسين را تشنه کام کشتند،

بيدار باشيد اي اهل عالم که جد من حسين را روي خاک افکندند،

آگاه باشيد اي جهانيان که حق جد من حسين را از روي کينه توزي پايمال کردند

مطابق روابت مزبور و سایر بیاناتی که مشابه آن است از قبیل دعای ندبه که این المنتقمم بدم المقتول بکربلاء  ، کجاست آن که بخون خواهی شهید کربلا به پا می خیزد؟ بحارالانوار، ج 95، ص292

و در دو فراز از زیارت عاشورا نیز زیارت کننده از خداوند می خواهد که همراهی با امام پیروزمند یا امام مهدی علیه السلام رادر خون خواهی امام حسین علیه السلام روزی اش گرداند.

با توجّه به آنچه گذشت، تردیدی باقی نمی ماند که امام مهدی علیه السلام به هنگام ظهور به خون خواهی جدّ مظلومش بر می خیزد و انتقام آن حضرت را از قاتلانش می گیرد، اما در باره تحلیل آن و چگونگی انتقام وجوهی ذکر شده که به آنها توجه می نماییم..

دو صورت برای خون خواهی و انتقام امام مهدی علیه السلام در عصر ظهور قابل تصوّر است:

 

الف) انتقام گیری از نسل باقی مانده ستمگران.

این مفهوم را می توان از برخی روایات استفاده کرد و به جهت این خواهد بود که نسل آنها نسبت به کار پدرانشان راضی بودند و هیچ گونه نارضایتی و کراهتی نسبت به رفتار ظالمانه آنها نداشتند و مطابق آنچه که از دستورات دینی استفاده می شد این است که من رضی بفعل قوم فهو منهم. هر کسی به کار گروهی راضی باشد از جمله آنها به شمار می آید و انتقام امام زمان از نسل آنها نیز به خاطر همین موضوع است.

با توجّه به این مطلب می توان گفت که امام مهدی علیه السلام به هنگام ظهور، بازماندگان قاتلان شهدای کربلا را به این دلیل که به فعل پدران خود راضی هستند، به انتقام خون این شهیدان به قتل خواهد رساند.

عن عبد السلام بن صالح الهروي قال : قلت لأبي الحسن الرضا عليه السلام : يا بن رسول الله ما تقول في حديث روى عن الصادق(ع) أنه قال: إذا خرج القائم عليه السلام قتل ذراري قتلة الحسين عليه السلام بفعال آبائهم ؟

فقال(ع): هو كذلك.  فقلت : وقول الله عز وجل : ( ولا تزر وازرة وزر أخرى ) ما معناه ؟

قال : صدق الله في جميع أقواله،  و لكن ذراري قتله الحسين عليه السلام يرضون بأفعال آبائهم ويفتخرون بها ومن رضى شيئا كان كمن اتاه،  ولو أن رجلا قتل بالمشرق فرضى بقتله رجل في المغرب لكان الراضي عند الله عز وجل شريك القاتل وإنما يقتلهم القائم عليه السلام إذا خرج لرضاهم بفعل آبائهم. عيون أخبار الرضا (ع) ج 2  ص 247.

عبد السلام بن صالح هروی می گوید: به حضرت ابوالحسن علی بن موسی الرّضا علیه السلام عرض کردم: یابن رسول الله، چه می فرمایید در باره حدیثی که از امام صادق علیه السلام روایت شده است که فرمود: «هر گاه قائم علیه السلام قیام خروج کند، ذراری (نسل) و نوادگان قاتلان حسین علیه السلام را به خاطر کارهای پدرانشان به قتل خواهد رساند؟ فرمود: «همین طور است.» عرض کردم: پس قول خدای عزّوجلّ:« و هیچ نفسی بار دیگری را بر دوش نمی گیرد»  معنایش چیست؟

فرمود: «خداوند در تمامی اقوالش راست گفته است، ولی ذریه کشندگان امام حسین علیه السلام به کرده پدرانشان راضی هستند و به آن جنایت ها افتخار می کنند، هرکس به کاری راضی باشد هم چون کسی است که آن را انجام داده و چنان چه مردی در شرق کشته شود و مرد دیگری در  مغرب به کشته شدنش راضی باشد، آن که رضا داده است، نزد خدای عزّوجلّ، شریک قاتل خواهد بود. بنابراین، تنها بدین جهت حضرت قائم علیه السلام وقتی خروج کند آنها را می کشد که از کردار پدرانشان راضی اند.

 

ب) انتقام گرفتن به هنگام رجعت.

احتمال دوم در باره کیفیت انتقام گیری امام زمان (ع) از قاتلان و ظالمانی که نسبت به اجداد و پدرانش ستم کرده اند این است که این انتقام گیری در دوران رجعت انجام خواهد شد، از این رو اندکی در باره رجعت و انتقام امام زمان (ع) در آن زمان توضیح می دهیم.

رجعت که از مسلمات مکتب اسلام و تضیع است در لغت به معناي بازگشت و رجوع است و در اصطلاح به بازگشت مردگان به دنيا قبل از قيامت مي گويند. مفردات راغب (ماده رجع).

مرحوم طبرسي در تفسير مجمع البيان به تبيين مفهوم واژه مزبور پرداخته و چنين مي نويسد: رجعت در اصطلاح كلامي نزد شيعيان بر اساس روايات ائمه معصومين (ع) اين است كه پس از ظهور امام مهدي(ع) گروهي از شيعيان از دنيا رفته به دنيا باز مي گردند تا به كمك و ياري آنحضرت بشتابند و از دولت وي بهره مند گردند و گروهي از دشمنان نيز به دنيا باز مي گردند تا مورد انتقام قرار گيرند و به  برخي  ا زكيفر هايي كه استحقاق آنرا داشته اند برسند. تفسير مجمع البيان: ج 7 – 8 ص 367.

با بیان فوق معلوم می شود که رجعت براي همگان نيست بلكه براي دو دسته مسلم است يكي خوبان محض يعني آناني كه ايمان  كامل دارند و با آروزي ياري امام عصر از دنيا مي روند و آنهايي كه بدان محض هستند يعني برخي از كافران و ظالمان كه نسبت به جامعه ظلم و تجاوز كرده اند و در برابر ائمه معصومين دست به ستم آلوده نموده اند نيز رجعت مي كند به جهت اينكه انتقام اعمال خود را ببينند و پس دهند .

پس یکی از احتمالات مهم د رکیقیت انتقام ، واقع شدن آن در دوران رجعت و به هنگام ظهور امام زمان(ع) است که می تواند احتمال خوبی نیز باشد و با روایات باب رجعت نیز تطبیق نماید.

 

و) برخي از عناوين گوناگون رفتاري در دولت مهدوي:

در برخی روایات به طور متنوع نمونه هایی از رفتار امام زمان (ع) در هنگام ظهور و تشکیل دولت ومهدوی بیان شده است که توجه به آن برای انسان چشم نواز خواهد بود ، و در این جا یک نمونه از آن را ذکر می کنیم.

عدالت در داوري،  برچيده شدن ستم ،  امنيت راهها ،  استخراج بركات زمين ،  بازگرداندن حق هر كسي به خودش،  اظهار عمومي به دين اسلام و توحيد،  داوري بر مبناي احكام حضرت داوود(ع)  و محمد(ص)،  رفاه عمومي، و تاسيس آخرين دولت در دولت مهدوى:

روى علي بن عقبة عن أبيه قال:  إذا قام القائم حكم بالعدل وارتفع في أيامه الجور وآمنت به السبل وأخرجت الأرض بركاتها ورد كل حق إلى أهله ولم يبق أهل دين حتى يظهروا الاسلام ويعترفوا بالايمان، أما سمعت الله عز وجل يقول: (وله أسلم من في السماوات والأرض طوعا وكرها) وحكم في الناس بحكم داود وحكم محمد ( صلى الله عليه وآله )،  فحينئذ تظهر الأرض كنوزها وتبدي بركاتها فلا يجد الرجل منكم يومئذ موضعا لصدقته ولا لبره لشمول الغناء جميع المؤمنين.

 ثم قال: إن دولتنا آخر الدول ولم يبق أهل بيت لهم دوله إلا ملكوا قبلنا لئلا يقولوا: إذا رأوا سيرتنا إذا ملكنا سرنا بمثل سيرة هؤلاء وهو قول الله عز وجل والعاقبة للمتقين . اعراف: 128.  روضة الواعظين  ص 265.

علي بن عقبه از پدرش از امام صادق(ع) روايت مي كند كه فرمود: هرگاه قايم ما قيام كند در دولت خود به عدالت داوري خواهد نمود و بساط ستمگري و تجاوز برجيده خواهد شد و زمين بركاتش را به مردم عرضه خواهد نمود و حق هر كسي به خودش بازگردانده مي شود و همه صاحبان اديان دين اسلام را اظهار مي كنند و به ايمان اعتراف مي نمايند چرا كه خداوند در قرآن فرموده است: وَلَهُ‏و أَسْلَمَ مَن فِى السَّمَوَ تِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَإِلَيْهِ يُرْجَعُونَ )آلِ عِمْرَانَ:83/3)

و به حكم داوود پيامبر و حضرت محمد(ص) داوري خواهد نمود و در اين هنگام است كه زمين گنجهاي خودش را ارائه مي نمايد و بركاتش را ظاهر مي سازد و شهروندان در دولت آن حضرت هر چه تلاش مي كنند موردي كه شرايط استفاده از صدقه را داشته باشد نمي يابند زيرا همه مومنان  در حال غني ورفاه عمومي به سر مي برند .

و سپس فرمود:دولت ما اهل البيت(ع) آخرين دولت ها خواهد بود و گروهي نبوده مگر اينكه پيش از ما از دولت خود بهره مند گرديده اند و علت قرار گرفتن د ردولت آخرين بدين جهت است كه اتمام حجت بر همگان باشد و وقتي سيره و شيوه حكومتي ما را در دولت مهدوي مشاهده مي كنند نگويندچنانچه ما نيز به حوكمت مي رسيديم همچنان رفتار مي كرديم. و اين مصداق آيه شريفه است كه مي فرمايد: والعاقبه للمتقين.