خطبه اول: 94/2/25

توصیه به تقوی:

قال علی علیه السلام :

اوصیکُم بــِتَقوَی اللهِ ... وَ اِرحَضوا بــِها ذُنوبَکُم وَ داووا بــِهَا الاَسقامَ.

شما را به تقوای خدا سفارش می کنم ... به وسیله آن، گناهان خود را بشویید و بیماری هایتان را درمان کنید. نهج البلاغة خ 191

موضوع: سبک زندگی اسلامی (سبک اقتصادی زندگی) (جایگاه ثروت در اسلام)

همانطوری که دین اسلام با دنیا به طور مطلق و کلی مخالفتی ندارد با نیازها و لوازم دنیا نیز مخالفتی ندارد ، بلکه به مسایل دنیایی نیز با دیدگاه و نظر ارزشی نگاه می کند، چرا که اسلام در پی مدیریت رفتارهای انسانی است نه از بین بردن و باطل دانستن همه رفتارهای انسانی در دنیا.

از این جهت نگاه اسلام به مال و ثروت دنیایی نگاه کنترلی و مدیریتی است نه نگاه مطلق گرایی در مذمت آن.

مال و ثروت یکی از ضروریات زندگی بشر است و بدون آن نمی شود زندگی را ادامه داد، چرا که اولین های زندگی بشر باثروت تامین می شود و حتی تیازهای شرعی و الهی آدمی نیز بر پایه آن تامین می شود، مثلا کسی که به وضوء و غسل نیاز دارد باید از آب دنیا و یا خاک دنیا استفاده کند تا به پاکی و طهارت شرعی برسد.

در دین اسلام مسایل معیشتی به اندازه به اندازه مسایل شرعی و اعتقادی اهمیت دارد و هرگز به اینکه مسایل معیشتی را دور بیاندازید توصه نشده بلکه به حفظ آنان و تامین آنان سفارش شده است و ثروت نیز از جمله نیازمندی های معیشتی آدمی دز زندگی است.

پس می توان این چنین گفت که ثروت در دسن اسلام دور افکندنی نیست بلکه به حکم اسلام دور افکندن آن مصداق اسراف و تبذیر و تضییع نعمت الهی است که محکوم به حرمت است.

از این رو در این بخش به نگاه اسلام نسبت به ثروت و مال دنیا بعه عنوان یکی از پایه های مهم اقتصاد زندگی توجهی کوتاه می نماییم.

1 – ثروت مایه قوام زندگی است

قرآن کریم وقتی سخن از ثروت می گوید بدون آنکه به جوانب حاشیه ای آن و عوارض خارجی آن توجه دهد آن را مایه قوام وایستایی زندگی می داند.

وَلَا تُؤْتُواْ السُّفَهَآءَ أَمْوَ لَكُمُ الَّتِى جَعَلَ اللَّهُ لَكُمْ قِيَمًا وَارْزُقُوهُمْ فِيهَا وَاكْسُوهُمْ وَقُولُواْ لَهُمْ قَوْلًا مَّعْرُوفًا )النساء:5/4)

2 – ثروت برای مومن به اندازه سایر بخش های دینی ارزش دارد.

قرآن کریم وقتی سخن از ایمان مومن را به عنوان یک اصل ارزشی مطرح می کند در کنار ایمان به غیب که خداوند باشد و اقامه نماز ، توجه به ثروت البته با دیدگاه انفاق و رسیدگی به فقرا را بیان می نماید.

الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَ مِمَّا رَزَقْنَهُمْ يُنفِقُونَ )البقرة:3/2)

معنای این تعبیر قرآنی آن است که ثروت نیز به اندازه اقامه نماز می تواند انسان را مون نگاه دارد البته در صورتی که رنگ و بوی الهی و خدایی به خود گیرد یعنی در مسیر خداوند برای فقیران جامعه انفاق نیز بشود.

و همین طور در آیه دیگر نیز بیان شده در کنار نماز به موضوعه زکات و اموال دنیای.

وَ أَقِيمُواْ الصَّلَوةَ وَ ءَاتُواْ الزَّكَوةَ وَ ارْكَعُواْ مَعَ الرَّ كِعِينَ )البقرة:43/2)

و در آیه دیگر راه رسیدن به تنها به نماز ندانسته بلکه ثروت را نیز معرفی کرده

لَّيْسَ الْبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَ الْمَغْرِبِ وَ لَكِنَّ الْبِرَّ مَنْ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْأَخِرِ وَ الْمَلَل-ِكَةِ وَ الْكِتَبِ وَالنَّبِيِّينَ وَ ءَاتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ‏ى ذَوِى الْقُرْبَى وَ الْيَتَمَى وَ الْمَسَكِينَ وَ ابْنَ السَّبِيلِ وَ السَّآلِلِينَ وَ فِى الرِّقَابِ وَ أَقَامَ الصَّلَوةَ وَ ءَاتَى الزَّكَوةَ وَ الْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَهَدُواْ وَ الصَّبِرِينَ فِى الْبَأْسَآءِ وَ الضَّرَّآءِ وَ حِينَ الْبَأْسِ أُوْلَل-ِكَ الَّذِينَ صَدَقُواْ وَ أُوْلَل-ِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ )البقرة:177/2)

نگرش های گوناگون اجتماعی به ثروت

قال رسول الله(ص):

تکونُ اُمّتی فی الدُّنیا ثلاثةَ أطباقٍ: أمّا الطَّبَقُ الأوّلُ فلا یحِبّونَ جَمعَ المالِ و ادِّخارَهُ، و لا یسعَونَ فی اقتِنائهِ و احتِکارِهِ، و إنّما رِضاهُم مِن الدُّنیا سَدُّ جَوعَةٍ و سَترُ عَورَةٍ، و غِناهُم فیها ما بَلَغَ بهِمُ الآخِرَةَ، فاُولئک الآمِنونَ الّذینَ لا خَوفٌ علَیهِم و لا هُم یحزَنونَ. و أمّا الطَّبَقُ الثّانی فإنّهُم یحِبُّونَ جَمعَ المالِ مِن أطیبِ وُجوهِهِ و أحسَنِ سُبُلِهِ، یصِلونَ بهِ أرحامَهُم، و یبِرُّونَ بهِ إخوانَهُم و یواسُونَ بهِ فُقَراءهُم، و لَعَضُّ أحَدِهِم علَی الرَّضْفِ أیسَرُ علَیهِ مِن أن یکتَسِبَ دِرهَما مِن غَیرِ حِلِّهِ، أو یمنَعَهُ مِن حَقِّهِ أن یکونَ لَهُ خازِنا إلی حِینِ مَوتِهِ، فاُولئک الّذینَ إن نُوقِشوا عُذِّبوا و إن عُفِی عنهُم سَلِموا. و أمّا الطَّبَقُ الثّالِثُ فإنّهُم یحِبُّونَ جَمعَ المالِ مِمّا حَلَّ و حَرُمَ، و مَنعَهُ مِمّا افتُرِضَ و وَجَبَ، إن أنفَقوهُ أنفَقوا إسرافا و بِدارا، و إن أمسَکوهُ أمسَکوا بُخلاً و احتِکارا، اُولئک الّذینَ مَلَکتِ الدُّنیا زِمامَ قُلوبِهِم حتّی أورَدَتهُمُ النّارَ بذُنوبِهِم.

امت من در دنیا سه دسته اند: دسته اول، جمع آوری و اندوختن ثروت را دوست ندارند و در به دست آوردن و احتکار آن نمی کوشند، بلکه از دنیا به سدّ جوعی و ستر عورتی خرسندند و توانگری شان در دنیا همان مقداری است که آنها را به آخرت برساند. اینان همان ایمن شدگانی هستند که بیم و اندوهی به ایشان نمی رسد. دسته دوم، جمع کردن مال را از پاکیزه ترین و نیکوترین راه هایش دوست دارند، تا بدان وسیله به خویشاوندانشان، رسیدگی و به برادرانشان نیکی کنند و تهی دستانشان را کمک رسانند. اگر یکی از اینان سنگ تفتیده ای را گاز زند، برایش آسان تر از این است که درهمی از غیر حلال به دست آورد یا آن را تا زمان مرگ خود بیندوزد و حق و حقوقش را نپردازد. اینها کسانی هستند که اگر [درباره مالشان] با دقت حساب رسی شوند، به عذاب گرفتار آیند و اگر بخشوده شوند [از عذاب] جان سالم به در برند. دسته سوم، دوست دارند مال را از راه حلال و حرام جمع کنند و حقوقی را نپردازند که بر آنها واجب و فرض شده است. اگر خرج کنند، اسراف و ول خرجی می کنند و اگر امساک ورزند، از روی بخل و احتکار است. اینان کسانی هستند که دنیا مهار دل هایشان را در اختیار گرفته است تا آنکه به سبب گناهانشان ایشان را به آتش درآورد». دیلمی، 1414: ح29: 341.

خطبه دوم: 94/2/25

توصیه مجدد به تقوی:

مناسبتها:

1 – روز 26 اردی بهشت برابر با 27 رحب مبعث پيامبر اعظم حضرت محمدبن عبدالله(ص) در 40 سالگى (13 سال قبل از هجرت)

بعثت پیامبر اسلام از جمله نقاط مهم تاریخی است که روند زندگی بشریت را تغییر داده است.

مقام معظم رهبری د رباره این حادثه مهم تاریخ فرمودند:

اگر عظمت و اهميت ايام به اين باشد كه خداى متعال، لطفى را در روزى بر بشريت نازل كرده باشد، يقيناً روز مبعث، عظيم‏ترين و مهمترين همه روزهاى سال است، چون نعمت بعثت و برانگيختن پيامبر اعظم(ص) براى بشريت از همه نعمتهاى الهى در طول تاريخ بزرگتر است. بنابراين مى‏توان به‏جرأت اين‏را گفت كه روز مبعث، برترين و بزرگترين و پربركت‏ترين روزهاى همه ايام سال است. خاطره آن روز را بايد گرامى بداريم و عظمت آن حادثه را در نظرمان مجسم كنيم.

شهيد مرتضى مطهرى در كتاب آينده انقلاب اسلامى معتقد است كه بعثت يك انقلاب معنوى و سياسى است و دليل موفقيت آن‏را بايد وجود اين دو بعد در دورن اين حركت دانست. انقلابى است كه رسالت آن ايستادگى در برابر ظلم و جور در هر زمان و مكان ممكن است، گاه در دشت كربلا و گاه به شكل انقلابى مردمى همچون انقلاب ايران.

بنا بر این  بعثت برانگيختگى است براى همه زمانها و جشن واقعى بعثت در صورت الگوگيرى برانگيختن جامعه در مسير خدا و مبارزه با ظلم و ستم و فساد است، كه در اين زمينه امام و انقلاب اسلامى ايران جلوه‏گرى مى‏كند و جا دارد بعد سياسى‏بعثت و اين جلوه‏گرى انقلاب اسلامى‏ از باب «و اما بنعمت ربك فحدث» از سوی گویندگان و نویسندگان بازگو شود و مورد تبیین قرار گیرد

2 –  قرار گرفتن در آستانه ماه شعبان

ماه شعبان از جمله پاره های زمان است که زندگی و تعیین عافبت و فرجام زندگی انسان بسیار موثر و نقش آفرین می باشد.

قال رسول الله: شَعبانُ شَهري و رَمَضانُ شَهرُ اللّه ِ فَمَن صامَ شَهري كُنتُ لَهُ شَفيعا يَومَ القِيامَةِ ؛

پيامبر صلي الله عليه و آله :شعبان ، ماه من و رمضان ماه خداوند است . هر كه ماه مرا روزه بدارد ، در روز قيامت شفيع او خواهم بود .

قال رسول الله: انَّما سُمِّيَ شَعبانُ لأِنَّهُ يَتَشَعَّبُ فيهِ أرزاقُ المُؤمِنينَ ؛

پيامبر صلي الله عليه و آله :ماه شعبان ، «شعبان» ناميده شد؛ زيرا روزى هاى مؤمنان در اين ماه قسمت مى شود .

امام صادق در پاسخ کسی که پرسیده بود:  ما أفضَلُ ما يُفعَلُ فيهِ (شَعبانَ)؟  چه عملى در ماه شعبان برتر است؟  فرمود:  الصَّدَقَةُ و الإستِغفارُ ؛   صدقه و استغفار .

امام علی(ع): صَومُ شَعبانَ يَذهَبُ بِوَسواسِ الصَّدرِ وَ بَلابِلِ القَلبِ.

امام على عليه السلام :روزه ماه شعبان ، وسواس دل و پريشانى هاى جان را از بين مى برد

رسول خدص فرمودند: شعبان شهری رحم اللّه من أعاننی علی شهری.  شعبان ماه من است خدا بیامرزد کسی که مرا به ماه من اعانت کند.

3 – نشست شوم کمپ دیوید برای نجات جانیان و حمایت از ظالمان

كمپ ديويد، تفريح‏گاه و يا استراحت‏گاهى كه معمولاً رياست‏جمهورى آمريكا، پس از يك دوره فعاليتهاى استكبارى و ضدبشرى، براى گذراندن مرخصى و خوش‏گذرانى به آن‏جا مى‏رود.

اين بار با توجه به شرايط حساس منطقه، به‏ويژه جهان اسلام و تجاوزات جنايتكارانه آل‏سعود به يمن، رئيس جمهور آمريكا، سران مرتجع كشورهاى عربى را با دو هدف مشخص به كمپ ديويد فراخوانده است تا سوابق شوم نشستهاى قبلى كمپ‏ديويد به‏ويژه عليه ملت مظلوم فلسطين بارى ديگر در ذهنها تازه بشود.

اولين هدف اين نشست شوم نجات رياض از باتلاق يمن و يا شعله‏هاى آتشى كه عربستان خود در يمن برافروخته است و اكنون پس از قريب به 50 روز و على‏رغم حملات ددمنشانه و وحشيانه به مردم مظلوم يمن به هيچ نتيجه‏اي دست نيافته و بلكه حيثيت نداشته خود را نيز بر باد داده مى‏بيند.

دومين هدف دريوزگى و به‏اصطلاح رايزنى و مشورت آمريكا با نوكران منطقه‏اى‏اش براى مقابله با قدرت روزافزون جمهورى اسلامى و گسترش بيدارى اسلامى در منطقه و بلكه جهان مى‏باشد.

آنچه واقع قضيه است اين است كه كمپ ديويد اگرچه استراحت‏گاه و تفريحگاهى است براى رياست جمهورى‏هاى آمريكاى جهانخوار، ولى سوابق، اين‏گونه نشان داده است كه كانون فتنه و اتاق جنگى است عليه ملت‏هاى مظلوم و به عبارتى، بنگاه معاملاتى شومى است كه از طرفى سركوب ملتها را و از طرف ديگر با رونق فروش تسليحات پيشرفته غرب، گسترش آشوب و ناامنى و تروريسم و كشتارهاى وحشيانه را به‏دنبال دارد.

گواه اين ادعا طرح مهم‏ترين درخواست كشورهاى مرتجع و وابسته به غرب در منطقه است كه در دو جهت از آمريكا طلب نموده‏اند، يكى گرفتن به اصطلاح تضمين مكتوب امنيتى در مقابل ايران و بيدارى اسلامى و دوم موافقت فروش تسليحات نسل جديد به اين كشورها، البته در فضاى رسانه و افكار عموى نيز با كمك رسانه‏هاى صهيونيستى همواره ايران‏هراسى و شيعه‏هراسى را با شيوه‏هاى گوبلزى و دروغ براى فضاسازى منطقه‏اى و بين‏المللى القاء مى‏نمايند.

آنچه جالب توجه است اين است كه پادشاه عربستان جناب ملك سلمان به‏دليل كهولت و بيمارى آلزايمرى كه دارد براى پيشگيرى از آبروريزى در صحنه اجلاس كمپ ديويد از سفر به آمريكا منصرف گرديده و حتماً جاى او را تازه‏به‏دوران رسيده‏هاى بى‏سروپا و جنگ‏طلب پر خواهند نمود.

هرچند وزير خارجه عربستان ادعا كرد كه پادشاه عربستان به‏دليل همزمانى نشست كمپ ديويد با آتش‏بس 5 روزه در يمن به آمريكا نمى‏رود كه البته اين ادعا بيشتر شبيه يك حيله كودكانه است، مگر ملك سلمان چه ميزان در تجاوز وحشيانه به يمن نقش داشته است تا در آتش‏بس كاره‏اى باشد و يا بود و نبود او تأثيراتى داشته باشد؟!

از طرفى واكنش برخى رسانه‏هاى داخلى آمريكا به‏ويژه واشنگتن تايمز قابل توجه است كه ضمن طرح پاسخ سران آمريكا به درخواست كشورهاى مرتجع عرب مبنى بر اين‏كه درخصوص نفوذ ايران، نبايد انتظارى داشته باشيد كه آمريكا بتواند كارى انجام بدهد، اين‏گونه اعلام مى‏نمايد:

ايده كشورهاى عربى حوزه خليج فارس براى بدست آوردن تضمينى از اوباما براى مهار ايران، خنده‏دار است و نمى‏توان در اين مورد كارى كرد.

حاكمان بى‏ريشه آل سعود در عربستان و آل خليفه در بحرين و نيز شركاء قدرت‏طلبشان در برخى از كشورهاى حاشيه خليج‏فارس بايد بدانند كه اين راهى كه انتخاب نموده‏اند و براى حفظ امنيت تاج و تخت خويش دست به دامان شيطان بزرگ آمريكا و گرگهاى گرسنه در كمين نشسته، به‏ويژه اسرائيل اين دشمن درجه يك امت اسلام شده‏اند جز كوتاه كردن فاصله خود تا پرتگاه سقوط و اضمحلال و نابودى به فضل الهى چيز ديگرى ثمر نخواهد داد. زيرا به بركت موج بيدارى اسلامى توده‏هاى مردم مسلمان اعم از شيعه، سنى، عرب، عجم، كُرد، ترك، بلوچ و يا هر قوم و مذهبى راه نجات و رهايى از زيربار ذلت و خوارى را به خوبى يافته است و به يارى خداى متعال و با اميد به نصرت الهى با اتحاد و انسجام تا سرنگونى كاخهاى ظلم و ستم و تحقق امت واحده اسلامى پيش خواهد رفت و اين وعده الهى است كه «ان تنصرالله ينصركم»