خطبه اول: 94/2/4
توصیه به تقوی:
قال علىعلیه السلام: التقوى مفتاح الصلاح. تقوى كلید شایستگىهاست. غررالحكم.
موضوع: سبک زندگی اسلامی (سبک اقتصادی زندگی) (نگاه اسلام به اقتصاد)
از آن جهت که دین اسلام دین جامع و کاملی است و علت اینکه در پایان همه ادیان توحیدی نازل شده نیز همین است که بعد همه کامل ترین آنها آمده و مئعی است که هیچ چیزی نیست که مورد نیاز بشریت باشد مگر آنکه در قرآن بدان پرداخته ام و می توان از آن استفاده کرد، پس در مورد سبک اقتصادی زندگی نیز بایستی مطالب خوب و قابل استفاده ا ی نیز داشته باشد.
از این رو در موضوع سبک زندگی اسلامی یک بخش مهم و موثری را برای سبک اقتصادی زندگی در نظر می گیریم و تلاش می کنیم تا مووضعات گوناگون آن را نیز مطرح و بیان نماییم
مفهوم اقتصاد در دين اسلام جايگاه پر اهمّيّتى دارد، كه با اندك مراجعهاى به متون دينى معلوم مىشود؛ امير مؤمنان علىعليه السلام هنگامى كه زندگى فردى مؤمن را زمان بندى مىكند، در كنار عبادت و ارزشهاى اخلاقى، اقتصاد را نيز مطرح مىكند؛ چنانكه در سخنى از او روايت شده است كه فرمود: مؤمن بايد شبانه روز خود را به سه بخش تقسيم كند: زمانى براى نيايش و عبادت پروردگار، زمانى براى تامين هزينه زندگى، و زمانى براى واداشتن نفس به لذّتهاى حلال و زيبا. نهج البلاغه: حكمت 390.
خداوند همچنانکه در باره آخرت و زندگی آخرتی بیانات مهمی را دارند ، و به توجه به آن توصیه نموده اند ، اما در باره دنیا و درآمدهای دنیایی نیزتوصیه فرموده است چرا که هر دو مورد نیاز بشریت است و هیچ انسانی بدون دنیا به آخرت نمی رسد و هیچ گاه بدون دنیا نیز نمی توان آخرت خوبی را تحصیل نمود.
به همین جهت در روایات اقتصاد و مدیریت اقتصاد را در نمونه ای از کمال و رشد یافتگی و تربیت معرفی می نماید.
امام باقر علیه السّلام فرمودند:
الکمال و کل الکمال التفقه فی الدین و الصبر علی انائبة و تقدیر المعیشه؛
کمال و بلکه همه ی کمال انسانی در سه چیز است: دانا بودن در دین و احکام آن، شکیبا بودن در ناراحتی ها و مصائب و برنامه ریزی درست در اقتصاد زندگی . اصول کافی، ج1، ص 32.
اگر چه این حدیث را به طور معمول به دستورات اخلاقی تفسیر می کنند و توضیح می دهند ولی می تواند یک توصیه اقتصادی باشد
یعنی توجه به مسایل درآمدی و تنظیم اقتصادی زندگی نیز بخشی از ضرورت های جامعه معرفی کرده است و آن را نوعی کمال و رشد یافتگی دانسته است.
همین طور در روایات فراوانی نسبت به انواع درآمد و انواع تولید و تجارت توصیه شده و د ریک کلام به کار سفارش شده است.
الإمامُ علىٌّ (ع): من قصّر في العمل، ابتلي بالهمّ. نهج البلاغه: حكمت 127.
امام علي (ع): هر كه در عمل كوتاهي كند، به اندوه گرفتار آيد.
ابو عمرو الشيباني: رأيت أبا عبدالله وبيده مسحاة وعليه إزار غليظ يعمل في حائط له والعرق يتصابّ عن ظهره فقلت: جعلت فداك أعطني أكفك.
فقال لي: إنّي احبّ أن يتأذّي الرجل بحرّ الشمس في طلب المعيشة. الكافي: 13/76/5.
ابو عمرو شيباني: امام صادق (ع) را ديدم كه در دستش بيلي بود و ازاري ضخيم بر تن داشت و در بوستان خود كار مي كرد و عرق از پشت او سرازير بود. عرض كردم: فدايت شوم! اجازه بدهيد من به جاي شما كار كنم. فرمود: من دوست دارم كه مرد براي تأمين معيشت خود در گرماي آفتاب اذيّت شود.
امير المؤمنين عليٌّ عليهالسلام :تَعرَّضوا للتِّجاراتِ ، فإنّ لَكُم فيها غِنىً عمّا في أيْدي النّاسِ ، وإنّ اللّهَ عز و جل يُحِبُّ الُمحتَرِفَ الأمينَ .
امام على عليهالسلام : به كارهاى تجارى پردازيد كه بازرگانى شما را از مال ديگران بىنياز مىكند . خداوندى عز و جل پيشهور درستكار را دوست دارد . وسائل الشيعه : 12 / 4 / 6.
الإمامُ الصّادقُ عليهالسلام :التِّجارةُ تَزيدُ في العقلِ .
امــام صادق عليهالسلام: تجارت كردن خرد را مىافزايد .الكافي : 5 / 148 / 2.
امام صادق عليه السلام به مردي كه از تجارت دست كشيده بود چه توصيه اي نمود؟
الإمامُ الصّادقُ عليهالسلام : أنّه سألَبعضَ أصْحابِهِ عَمّا يتَصَرَّفُ فيهِ، فقال : جُعِلتُ فِداكَ ، إنّي كَفَفْتُ يَدي عنِ التِّجارَةِ . قالَ : ولِمَ ذلكَ ؟! قالَ : انْتِظاري هذا الأمرَ . قالَ : ذلكَ أعْجَبُ لَكُم ، تَذْهبُ أمْوالُكُم ، لا تَكْفُفْ عنِ التِّجارَةِ والْتمِسْ مِن فَضْلِ اللّه ، افْتَحْ بابَكَ وابْسُطْ بِساطَكَ واسْتَرْزِقْ رَبَّكَ . مستدرك الوسائل : 13 / 10 / 14578.
امام صادق عليهالسلام از شغل يكى از اصحاب خود پرسيد ، عرض كرد : فدايت شوم ، من تجارت را كنار گذاشتهام ؛ فرمود : چرا ؟ عرض كرد : منتظر اين امر (روى كار آمدن دولت و حكومت شما) هستم . حضرت فرمود : اين از شما تعجّب است ، ثروتتان از بين مىرود . از تجارت دست مكش و فضل و بركت خداى را بجوى ، حجره خود را بگشاى و بساط كسب و كارت را پهن كن و از پروردگارت روزى بطلب .
رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم : إنَّ أطيَبَ الكَسبِ كَسبُ التُّجّارِ الذينَ إذا حَدَّثُوا لم يَكذِبُوا ، وإذا ائتُمِنُوا لم يَخُونُوا ، وإذا وَعَدُوا لم يُخلِفُوا ، وإذا اشتَرَوا لم يَذُمُّوا ، وإذا باعُوا لم يُطرُوا ، وإذا كانَ علَيهِم لم يَمطُلُوا ، وإذا كانَ لَهُم لَم يُعَسِرُوا .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هـمانا پاكيزهترين شغل ، شغل بـازرگانانى است كه چون سخنى گويند دروغ نگويند و هر گاه امانتى به آنها سپرده شود ، خيانت نكنند و هر گاه وعده دهند ، خلف وعده نكنند و وقتى چيزى مىخرند ، از آن نكوهش نكنند و وقتى چيزى مىفروشند ، تعريف و تبليغ نكنند و هر گاه بدهكارند (در پرداخت بدهى خود) ، تعلل نورزند و هر گاه طلبكار باشند (براى گرفتن طلب خود) ، فشار نياورند .
رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
ما أكَلَ أحَدٌ طَعاما قطُّ خَيرا مِن أن يَأكُلَ مِن عَمَلِ يَدِهِ ، وإنّ نَبيَّ اللّه داودَ كانَ يَأكُلُ مِن عَمَلِ يَدِهِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم : هرگز كسى غذايى بهتر از دسترنج خود ، نخوردهاست . پيامبر خدا ، داود ، از دسترنج خود ، مىخورد . كنزالعمّال : 9223 .
قال الامام عَلی ـ علیه السلام ـ : تَعَرّضُوا لِلتّجاراتِ فَاِنَّ لَکُمْ فیها غِنیً عَمَّا فِی اَیْدِی النّاسِ وَ اَنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ الْمُحْتَرِفَ الْاَمِینَ.
امام علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: دست به انواع بازرگانی بزنید که تجارتها عامل بینیازی شما از اموال مردم است و براستی خداوند شخص صاحب حرفه درستکار را دوست دارد.
خطبه دوم: 94/2/4
توصیه مجدد به تقوی
مناسبتها:
1 – قرار گرفتن د رماه رجب و ضرورت استفاده معنوی از این ماه.
روایتی امام صادق (صلوات الله علیه) از پیغمبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) نقل می فرماید که آن حضرت فرمودند : «رَجَبٌ شَهْرُ الِاسْتِغْفَارِ لِأُمَّتِی أَکْثِرُوا فِیهِ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ فَإِنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ». ماه رجب ماه استغفار امّت من است. پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است. در مورد این ماه وارد شده است که بسیار بگویید: اَسْتَغْفِرُالله وَ اَسْئَلُهُ التَّوبَة.
همچنین از آن حضرت نقل شده که فرمودند: «مَنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ فِی رَجَبٍ وَ سَأَلَهُ التَّوْبَةَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْغَدَاةِ وَ سَبْعِینَ مَرَّةً بِالْعَشِیِّ یَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ فَإِذَا بَلَغَ تَمَامَ سَبْعِینَ مَرَّةً رَفَعَ یَدَیْهِ وَ قَالَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ فَإِنْ مَاتَ فِی رَجَب مَاتَ مَرْضِیّاً عَنْهُ وَ لَا تَمَسُّهُ النَّارُ بِبَرَکَةِ رَجَبٍ .
یعنی کسی که در ماه رجب هفتاد مرتبه در هنگام طلوع آفتاب و هفتاد مرتبه در هنگام غروب آفتاب بگوید: «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ» و سپس دستها را بلند کند و بگوید: «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی وَ تُبْ عَلَیَّ»، اگر در ماه رجب بمیرد خدا از او راضی باشد و به برکت ماه رجب آتش او را مسّ نکند
2 – روز 9 اردی بهشت برابر با 10 رجب سالروز ولادت امام جواد(ع).
و روز شوراها و هفته شهروند نیز می باشد.
3 - شكست حمله نظامي آمريكا به ايران در طبس بر اثر توفان شن (1359 ه. ش)
وقتی خاطرات تلخ و شیرین پس از پیروزی انقلاب ایران را بازخوانی می کنیم ، هر کسی که اهل انصاف باشد می فهمد که چه تجارب مهمی را پشت سر گذارده ایم و با چه سرمایه مادی و معنوی بزرگی در حال پیشرفت هستیم ، خیلی دست خالی و بی تجربه نیستیم بلکه کوله باری از تجربه آنهم تجربه در دست و پنجه نرم کردن با غول های قدرت در زمان خود که بسیاری از کشورها از نگاه اخم آلود آنان می ترسیدند ولی ایران اسلامی با آنها مقابله کرد و پیروزی بر آنان نیز محصول اراده خداوند و توکل مردم و تلاش مسئولان بوده است.
در روز 5 ارديبهشت 1359 تفنگداران ارتش آمريكا در عملياتي كه بعدها فاش شد نام آن «دلتا» بوده است، با هدف آزاد كردن گروگانهاي اين كشور كه در سفارت آمريكا در تهران تحت مراقبت بودند، در صحراي طبس پياده شدند.
قرار بود اين نيروها از طبس با هليكوپتر بهسوي تهران حركت كرده و در ورزشگاه امجديه (شهيد شيرودي) فرود آيند و سپس با لباس مبدل، به سفارت آمريكا در تهران حمله كرده و گروگانها را آزاد كنند. طبق اين نقشه، آنان پس از پايان فعاليتشان، از همين راه به طبس رفته و از آنجا با هواپيما از ايران خارج ميشدند.
نيروهاي آمريكايي براي انجام اين عمليات در «فورت برگ» آمريكا آموزش نظامي ديده و در فرودگاه كاروليناي شمالي تمرين كرده و پيش از شروع عمليات نيز به پايگاههايي در مصر و عمان منتقل شده بودند.
حمله نظامي آمريكا به طبس، دو هفته پس از آن صورت گرفت كه دولت اين كشور در اقدامي يكجانبه، روابط كشورش را با جمهوري اسلامي ايران قطع كرد.
نيروهاي آمريكايي شامل 132 نظامي، هشت هليكوپتر و سه هواپيماي باربري هركولس 031C پس از استقرار در طبس و قبل از حركت به تهران دچار حوادث مختلفي شدند و از ادامه ماموريت بازماندند. دستگاه هيدروليك يكي از هليكوپترها از كار افتاد، هليكوپتر ديگر بر اثر طوفان شن و عدم ديد كافي به هنگام جابجايي، با يكي از هواپيماهاي هركولس برخورد كرده و هر دو وسيله نقليه آتش گرفت و در نتيجه آن هشت تن از نظاميان در شعلههاي آتش سوختند.
در تمام مراحل عمليات دلتا تنها چهار نفر در آمريكا از انجام آن با خبر بودند: كارتر رييسجمهور، هارولد براون وزير دفاع، هاميلتون جردن رييس ستاد كاخ سفيد و برژينسكي مشاور امنيت ملي. در ايران نيز عوامل ناشناختهاي در جريان اين عمليات بوده و با آن همكاري داشتهاند.
در پي شكست قطعي عمليات آمريكا در طبس و بازگشت باقيمانده هواپيماهاي آن كشور، يكي از هليكوپترها كه حاوي مداركي در مورد جزئيات عمليات بود، به دستور بنيصدر بمباران شد. در همين بمباران بود كه محمد منتظر قائم، فرمانده سپاه پاسداران يزد به شهادت رسيد.
بنيصدر همان زمان در توجيه اين عمليات گفت: به چند دليل اين كار ميبايستي صورت ميگرفت: اولا: رادارهاي ما را مستشاران آمريكايي كه در زمان رژيم شاه در ايران بودند كار گذاشتهاند، بنابراين تكنيك آن كاملا براي آنها روشن است، در نتيجه ميدانند چگونه از مرزها بگذرند كه رادارها نتوانند آنها را شناسايي كنند. ثانياً: هواپيماهاي ما نيز از نوع آمريكايي هستند و آمريكا به هر حال به تكنيك و اسرار آنها آشنايي دارد و از آنجا كه احتمال زيادي براي اقدام به عملياتي براي بردن هليكوپترها از جانب آمريكا با پوشش هوايي خود ميرفت دستور اين عمليات داده شد. اين عمل براي اين بود كه هليكوپترها از كار بيفتند و نتوانند از كشور خارج شوند.
بنيصدر در پاسخ به اين سؤال كه آيا اسنادي در هليكوپترها وجود داشته كه از بين رفته است يا نه؟ مدعي شد: اگر اسنادي در هليكوپترها وجود داشته باشد از بين نرفته است زيرا اين عمليات فقط بهمنظور از كار انداختن هليكوپترها بوده است و بمباران بهوسيله راكت صورت گرفته است و هليكوپترها آنچنان منهدم نشدهاند كه اسنادي از بين برود.
روايت رهبر انقلاب از شكست آمريكا در طبس
معظم له در بیان حادثه طبس و عبرت گیری آن پس ا زنقل حادثه چنین فرمودند:
عجيب است! كشور عزيز و ملت بزرگ و منطقهي تاريخي ما، آزمايشگاه چه تجربههاي بزرگي است......
آنها دائم عليه جمهوري اسلامي و اين ملت توطئه ميكنند. البته سرشان هم دائم به سنگ ميخورد؛ امّا ادب نميشوند. يكي از رئيس جمهورهاي آمريكا، به داخل اين كشور هليكوپتر فرستاد و سر و كارش با توفان طبس، يعنيجنودِ غيبيِ الهي افتاد. اينها چه ميگويند؟! ميفهمند چه ميكنند؟! ميفهمند چرا؟! با كي مواجهند؟! اين ياوههايي كه ميگويند عليه كيست؟ جوابش با كيست؟ ملت ايران ملت بزرگ و نيرومندي است. ملت ايران ملت متّحد و با فرهنگي است. من تعجّب ميكنم چرا اينها از گذشتگان خودشان و از اين ..... سالها عبرت نميگيرند؟!
اما در ادامه فرمایش مقام معظم رهبری بایست این چنین گفت که اینها هرگز درس عبرت نگرفته اند و امروزه نیز درس نمیگیرند ، نه فقفط از ماجرای طبس، بلکه در عراق هم درس نمی گیرند، و دوباره توطئه میکنند، در افغانستان در اکراین، و همین نزدویکی ها در سوریه، این همه تلاش کردند و کشورهایی را هم دست کردند ولی وقتی خدا نخواهد و مردم نیز بیدار باشند و اهل مقاومت ، خوب توطئه دشمن نتیجه نخواهد داد، ولی آمریکایی ها درس نمی گیرند.
و حالا همین روزهای اخیر از ماجرای یمن که کشور عربستان با آن متولیان بی عقلشان که دست به یک کار کاملا غیر عقلانی زدند ، و هیچ نتیجه ای جز رسوایی و شکست برایشان عائد نشد، نیز آمریکایی ها درس نگرفتند و نمی گیرند، چرا که طبع الله علی قلوبهم، خدا بر دلهای آنان به جهت استکبارشان مهر زده و دیگر نمی فهمند.
و همچنان در حال توطئه هستند ، حتی این روزها در میدان دیپلماسی و مذاکرات هسته ای ایران با گروه 5+1 نیز هنوز در حال توطئه علیه این نظام هستند ، و هرروز یک حرف جدید می گویند، و به خیال خودشان دنیا نمی فهمد و یا مردم دنیا متوجه نمی شوند، حرفی که در پش میز مذاکره می گویند در میدان مصاحبه کاملا به خلاف آن را می گویند.
البته مسئولان ما و ملت ما این گونه موضع گیری ها را با آن آشنا هستند اما نکته ای که باید همچنان به آن توجه داد و توجه داشت این است که مراقب باشیم تا توطئه ها ی آنان ما را فریب ندهد.
از این رو ملت تیم مذاکره کننده را بدرقه می کند د رادامه مسیر مذاکرات ، و همچنان آنها را حمایت مینماید اما انتظاری که دارد اینکه چشم و گوش بسته چیزی را ننویسند و امضا نکنند و همه همتشان آن باشد که خطور قرمز رهبری نظام رعایت شود و مراقب باشند نکاتی که احتمالا در بیانیه سوییس وجود داشت و شاید همان نیز موجب توطئه های جدید امریکایی ها شد ، در این دوره موجب بازبینی قرار گیرد و با همه دقت هیچ راهی را برای فریبکاری مریکایی ها که خدا ی فریبکاری هستند باقی نماند.
4 – مراسم شهید مطهری د ر روز پنج شنبه.