2024 March 19 - سه شنبه 29 اسفند 1402
روزهاي پاياني سال، زماني مناسب براي حسابرسي انسان از رفتار خود
کد خبر: ١٠٦ تاریخ انتشار: ١١ اسفند ١٣٩٤ - ٠٠:٤٤ تعداد بازدید: 3227
صفحه نخست » عمومی » مقالات
روزهاي پاياني سال، زماني مناسب براي حسابرسي انسان از رفتار خود

در اين عالم اموري که موجب اعتبار و پندپذيري مي‏گردد زياد است اما انسان از آن عبرت نميگيرد! علي(ع) مي‏فرمايد: «مَا أَکْثَرَ الْعِبَرَ وَ أَقَلَّ الِاعْتِبَارَ». يکي از موضوعاتي که انسان بايد از آن پند و عبرت بگيرد و متنبّه و بيدار شود مسئله «گذشت زمان» است.

هر «روز» در قيامت گواهي است بر اعمال انسان

امام صادق(ع) به نقل از آباي گرامشان در روايتي همه فهم، فرمودند: «مَا مِنْ يَوْمٍ يَأْتِي عَلَى ابْنِ آدَمَ إِلَّا قَالَ لَهُ ذَلِکَ الْيَوْمُ يَا ابْنَ آدَمَ أَنَا يَوْمٌ جَدِيدٌ»، هيچ روزي نيست که بر فرزند آدم وارد مي‏شود مگر اينکه آن روز به او ميگويد: من براي تو روزي نو و جديد هستم! «أَنَا يَوْمٌ جَدِيدٌ»، من نوروزم! من براي تو روز نويي هستم! «وَ أَنَا عَلَيْکَ شَهِيدٌ»، و من، يعني زمان، نسبت به تو گواهي دهنده هستم! «فَافْعَلْ فِيَّ خَيْراً»، در من عمل خير انجام بده، «وَ اعْمَلْ فِيَّ خَيْراً أَشْهَدْ لَکَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَإِنَّکَ لَنْ تَرَانِي بَعْدَهَا أَبَداً»،(وسايل‏الشيعه، ج16، ص99) در روز قيامت نسبت به اعمال تو شهادت ميدهم و تو بعد از اين هيچ‏گاه مرا نخواهي ديد مگر در روز قيامت.

زمانها ميگذرد و همه آن‏ها براي انسان گواه هستند. اين‏طور نيست که ما فکر ميکنيم! اعمال و کردار ما در زمانمحو نميشود، بلکه همه آن‏ها ثبت مي‏گردد. به تعبيراتي که در روايات آمده است توجه کنيد! دارد که ايام و روزها بر انسان شهادت ميدهند و روز جديد که ميآيد زبان حالش با انسان اين است که در من، عمل خير انجام بده؛ چراکه من در روز قيامت بر اعمال تو شهادت مي‏دهم.

ما خود تشکيل‏دهنده زمان هستيم

حتي بالاتر از آن، ما خود تشکيل دهنده زمان هستيم. اين طور نيست که ايام بگذرد و من ثابت باشم، روز برود و من ساکن بمانم.

ما انسانها تشکيل دهنده زمان هستيم. موجودات هستند که تشکيل دهنده زمان هستند. اين نيست که روز بگذرد، ماه بگذرد، سال بگذرد، نه! بدانيد اين ما هستيم که مي‏رويم و مي‏گذريم و خواهيم گذشت.

هر روز که مي‏گذرد، تو کم مي‏شوي

از حسين بن علي(عليهماالسلام) منقول است که فرمودند: «يَابنَ آدَم اِنَّمَا اَنتَ ايّامٌ کُلَّمَا مَضي يَومٌ ذَهَبَ بَعضُکَ»،(ارشادالقلوب، ج1، ص40)

 اي انسان! اي فرزند آدم! تو روزگار هستي، «اِنَّمَا اَنتَ ايّامٌ»، تو خودت روزگار هستي، تو ايام و روزها هستي، هر روزي که ميگذرد مقداري از تو کاسته ميشود.

اين طور نيست که تو ثابت باشي و روزگار بگذرد، تو ساکن باشي و او گذرا باشد. هر روز که ميگذرد مقداري از ما نيز ميگذرد و از ما کاسته مي‏شود، هر ماه و سالي که مي‏گذرد يک ماه و سال نيز از ما کاسته مي‏شود؛ يعني هر روز و ماه و سالي که مي‏گذرد، به همان ميزان سرمايه و هستي انسان که عمر او است نيز خواهد گذشت. با گذشت روز و ماه و سال هستي ما هم ميگذرد.

يک سال ديگر گذشت، اما آيا با سپري شدن اين زمان من هنوز وجود دارم؟ خير! همه هستي من وجود ندارد؛ با گذشت اين سال بخشي از هستي من نيز گذشته است. لذا خوب است انسان نسبت به آنچه از او گذشت و از سرمايه و هستياش کاسته شده متنبّه و متذکر شود است. خوب است همان طور که نسبت به امور مادياش فکر مي‏کند نسبت به عمر و هستياش نيز فکر کند تا ببيند اين سرمايه را در چه راهي مصرف کرده است.

اين ايام، وقت حسابرسي نسبت به عمر است

علي(ع) در روايتي به نقل از نبي اکرم فرمودند که: «أَکْيَسُ الْکَيِّسِين» «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ»، وَ عَمِلَ لِمَا بَعْدَ الْمَوْتِ.

فَقَالَ رَجُلٌ يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِين! کَيْفَ يُحَاسِبُ نَفْسَه؟

قَالَ(عليهالسلام) إِذَا أَصْبَحَ  ثُمَّ أَمْسَي رَجَعَ إِلَى نَفْسِهِ وَ قَالَ يَا نَفْسِي! إِنَّ هَذَا يَوْمٌ مَضَى عَلَيْکَ لَا يَعُودُ إِلَيْکِ أَبَداً وَ اللَّهُ يَسْأَلُکِ عَنْهُ بِمَا أَفْنَيْتِهِ؟ «فَمَا الَّذِي عَمِلْتِ فِيهِ؟

أَ ذَکَرْتِ اللَّهَ أَمْ حَمِدْتِه؟

أَ قَضَيْتِ حَوَائِجَ مُؤْمِنٍ فِيهِ؟

ءاَ نَفَّسْتِ عَنْهُ کَرْبَهُ؟

أَ حَفِظْتِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ فِي أَهْلِهِ وَ وُلْدِهِ»؟

أَ حَفِظْتِيهِ بَعْدَ الْمَوْتِ فِي مُخَلَّفِيهِ»،

«أَ کَفَفْتِ عَنْ غِيبَةِ أَخٍ مُؤْمِنٍ»؟

«أَعَنْتِ مُسْلِماً»؟

«مَا الَّذِي صَنَعْتِ فِيهِ»؟

«فَيَذْکُرُ مَا کَانَ مِنْهُ»، «فَإِنْ ذَکَرَ أَنَّهُ جَرَى مِنْهُ خَيْرٌ» حَمِدَ اللَّهَ وَ کَبَّرَهُ عَلَى تَوْفِيقِهِ» وَ إِنْ ذَکَرَ مَعْصِيَةً أَوْ تَقْصِيراً» اسْتَغْفَرَ اللَّهَ» وَ عَزَمَ عَلَى تَرْکِ مُعَاوَدَتِهِ»،(وسايل‏الشيعه، ج16، ص98)

علي(ع) در روايتي به نقل از نبي اکرم فرمودند که: « زيرکترين زيرکان،  کسي است که از خود حساب بکشد،  و کارهايش را در ارتباط با جهان ديگر انجام دهد.

وقتي علي(ع) اين جملات را از پيغمبر نقل فرمود شخصي سوال کرد، : انسان چگونه از خود حساب بکشد؟ «

 حضرت فرمود: هرگاه شب را به روز آورد،  و روز را به شب رساند،  بازگشتي به خود داشته باشد،  و بگويد: اي فلاني! « امروز روزي بود که بر تو گذشت،  در حالي که هيچ‏گاه به سوي تو باز نمي‏گردد، « و خدا از تو مي‏پرسد آن را در چه راهي مصرف کردي؟

آيا در اين روز به ياد خدا بودي و او را حمد و ستايش کردي؟

آيا در اين روز خواسته و حاجت برادر ايمانيات را با اين که قدرت داشتي برآورده کردي؟ آيا از گرفتاريهاي او گره گشايي کردي؟  آيا در غياب برادر مؤمنت اخوت اسلامي و ايماني را نسبت به خاندان و فرزندش رعايت کردي؟

آيا بعد از مرگ او از اين حريم ايماني نسبت به بازماندگانش حراست و مراقبت کردي؟

 آيا از غيبت کردن پشت سر برادر مؤمنت جلوگيري کردي؟

آيا کمک کار برادر مسلمانت بودي؟، در اين روز چه کار کردي؟

پس گذشته را يادآور شود،  اگر به گذشته مراجعه کرد و ديد آنچه که بر او گذشته خير بوده است، حمد خدا را به جا آورد و بگويد: «الحمد لله» و نسبت به اين موفقيتي که خدا به او عنايت فرموده بگويد: «الله اکبر» و بداند اين توفيق هم از خدا بوده است،  و اگر ديد گناهي انجام داده و خطايي از او سر زده، از خدايش پوزش بخواهد و استغفار کند، و تصميم بگيرد که ديگر به آن گناه بازنگردد و آن را تکرار نکند.



Share
* نام:
ایمیل:
* نظر:

پربازدیدترین ها
پربحث ترین ها
آخرین مطالب
صفحه اصلی | تماس با ما | آرشیو مطالب | جستجو | پيوندها | گالري تصاوير | نظرسنجي | معرفی استاد | آثار و تألیفات | طرح سؤال | ایمیل | نسخه موبایل | العربیه
طراحی و تولید: مؤسسه احرار اندیشه